Een astronaut met een glinsterend kruis op zijn rug, Bruno van der Werff laat het beeld op zich inwerken. Machteloos staat hij tegenover deze creatie van Joseph Klibansky.

Bij het binnenkomen van de eerste zaal, worden wij onmiddellijk geconfronteerd met de titel van de tentoonstelling: een meer dan manshoge witte astronaut torst een buitengewoon glimmend bronzen kruis: ‘Leap of Faith‘. Het staat midden in een grote zaal. Overweldigend door formaat, kleur en glans. Een uitroepteken.

Deze vragen roept het beeld van astronaut met kruis bij mij op

Wat schuilt er achter de titel van dit beeld? Wat is het geloof van de kunstenaar dat hier een sprong zegt te maken? Joseph Klibansky is in 1984 geboren in Zuid-Afrika. Hij kwam later naar Nederland en ontwikkelde zich tot kunstenaar. Zijn werk wordt gekenmerkt door het gebruik van moderne technieken als digitale beeldbewerking en 3D-printing. Daarnaast vallen zijn beelden van gepolijst brons op.

Joseph Klibansky, Zaalfoto Leap of Faith, 2016. Fotograaf Pedro Sluiter.

De bolle spiegel maakt mij klein. Ik voel me machteloos tegenover deze gouden barrière.

Maar wanneer een kunstwerk klaar is, is het niet langer van de maker maar van de kijker. Ik houd het daarom liever bij mezelf. Bij mij riep het beeld in de loop van de tijd een aantal associaties en vragen op: Was Jezus een kosmonaut? (Wie herinnert zich Erich von Däniken nog?) Is het ruwe houten kruis van Golgotha nu van glitter en goud geworden? Misschien is de glamour van deze wereld wel zwaarder te (ver)dragen?

Houdt deze astronaut van Klibansky mij een spiegel voor?

De vervreemdende anonimiteit van het ruimtepak ervaar ik als een vervreemding van de hedendaagse mens. Ik voel me soms ook als een vreemde op deze wereld. Waar ben ik in terecht gekomen? Het goudkleurige zonnemasker op de helm nodigt uit om in te kijken. Houdt deze astronaut mij een spiegel voor? Hoe verhoud ik mij tot dit symbool van onze moderne maatschappij? De bolle spiegel maakt mij klein. Ik voel me machteloos tegenover deze gouden barrière. Tegelijkertijd realiseer ik me dat mijn geloof in het ‘kleine’ van mijn directe omgeving ligt. Dat ik daar het verschil wil en kán maken.

De confrontatie wordt des te groter door de enorme schilderingen op de vier muren van de zaal: ‘Guided by Angels’, ‘Follow the Light’, ‘Love me Harder’, ‘Love Potions won’t save this one’. Chaotische vlakken vol details en tekeningen. Ook hier word ik overweldigd door een wereld die groter is dan ikzelf. Maar nu lijkt de kunstenaar tot mijn verrassing iets van zijn geloof aan mij uit te leggen. Tussen de vele details ontwaar ik voor mij belangrijke en geruststellende religieuze vormen: een rozenkrans, gevouwen biddende handen, kennelijk ook voor hem belangrijke symbolen.

Ik herken mij in de chaos van zijn wereld

Daarnaast veel stereometrische figuren en scheikundige formules, opvallend is het regelmatig terugkomende beeld van een foetus. ‘I sent her flowers’. Door rustig naderbij te komen, ontdek ik iets van de chaos waaruit de wereld van de kunstenaar kennelijk is opgebouwd. Ik herken iets van mijzelf in hem. We hebben iets gemeenschappelijks. Maar steeds roept zijn werk ook vraagtekens bij mijzelf op. Wat interesseert mij minder? Waar heb ik niet zoveel mee? Op deze manier toont de kunstenaar mij dat de schepping veelkleurig en gevarieerd is, en hij vraagt mij tegelijk  hem daarin te accepteren. Ik bedenk dat ik vanuit mijn geloof geroepen ben om iedereen te accepteren.

Op deze manier toont de kunstenaar mij dat de schepping veelkleurig en gevarieerd is, en hij vraagt mij tegelijk  hem daarin te accepteren.

In de volgende zalen is een aantal kleurige muurgrote fotobewerkingen van het leven in de straten van New York te zien. Een benauwende chaos waarin, bij beter kijken, hilarische en relativerende details te ontdekken zijn. Als ik terugkijk op de tentoonstelling bedenk ik dat deze kunstenaar mee schept aan de wereld van vandaag en daar kennelijk geloof in heeft.

Net als God, toen Hij de aarde voor ons schiep… Misschien helpt dat ook mijn geloof een stapje vooruit?