Aan de andere kant schijnt licht… Een pleidooi voor het durven voorbijtrekken van grenzen.

Grenzen overschrijden, het hoort bij de vakantieperiode die juist achter ons ligt. Letterlijk, nieuw land verkennen. Innerlijk ook, onbekende kanten van jezelf. Grenzen overschrijden hoort bij jezuïeten. Het is een geliefd thema in de ignatiaanse traditie. Het stimuleerde missionarissen nieuwe volken en culturen te leren kennen. Het stimuleert tot dialoog met andere godsdiensten en daagt uit tot omgang met de vele leefstijlen in onze cultuur. Het motief daartoe? God vinden in alles en iedereen.

Uitwijkmanoeuvre

Grenzen overschrijden, Jezus deed het ook. Matteüs vertelt dat hij in het begin van zijn optreden in het openbaar ging wonen in Kafarnaüm, “aan het meer van Galilea, in het grensgebied van Zebulon en Naftali”. Dat is het gebied dichtbij de overkant van de Jordaan, bekend als het ‘Galilea van de heidenen’, de niet-Joden. Daar begon hij met zijn oproep tot inkeer en de verkondiging van Gods koninkrijk.

God vinden voorbij de grens

Voor Jezus was het opzoeken van dit grensgebied een uitwijkmanoeuvre. Matteüs vertelt dat hij net had gehoord dat Johannes was gevangen genomen. Johannes had hem gedoopt. Hij kon goed worden gezien als een van zijn leerlingen. Waarom zou gevangenschap ook zijn lot niet kunnen worden? Kafarnaüm was veiliger. Als hij moest zat hij zo in het buitenland, buiten de rechtsmacht van Herodes.

Werkzaam

Matteüs geeft een heilshistorische draai aan dit vluchtgedrag van Jezus. Hij doet dat met behulp van een profetie van Jesaja over het land van Zebulon en Naftali. “Het volk dat in duisternis leefde, zag een schitterend licht, en zij die woonden in de schaduw van de dood werden door het licht beschenen.” Nog een motief om grenzen te overschrijden: aan de andere kant schijnt licht. In de schaduw van de dood begint het heil. Dus toch God vinden voorbij de grens. Niet om hem daar te brengen, maar om hem te ontdekken. Hij is er al werkzaam.

Grenzen overschrijden trekt ons weg uit het centrum. Meestal verwachten wij daar vandaan heil. Vrede en voorspoed beginnen, denken we, in het centrum van de politieke macht. Een beter zelfgevoel in het bekende van ons zelfbewustzijn. Het gedoe in de familie eindigt, als die ene sterke figuur… Of toch niet? En moeten we het eerder zoeken in de donkere kant van het bewustzijn, bij machtelozen in de periferie en de stille stemmen in de familie? In de schaduw van de dood schijnt licht. Reden genoeg om grenzen te overschrijden.