In Egypte geven jezuïeten ignatiaanse retraites aan moslims en christenen. Voor de retraitanten gaat er een wereld open. “Er wordt geluisterd zonder dat ik word gecorrigeerd of geïnstrueerd.”

Dit verhaal begint bij de Arabische lente in Egypte, waar de revolutie zich niet alleen richtte tegen het politieke regime, maar ook tegen de traditionele patriarchale samenleving. Deze laatste is trots op zichzelf, legitimeert haar status vanuit de godsdienst en verbiedt in naam van God elke structurele verandering.

Uitwisseling tussen moslims en christenen werd mogelijk

Vóór de revolutie waren in Egypte ontmoetingsplaatsen tussen moslims en christenen schaars. Ze werden gecontroleerd door politieke of religieuze autoriteiten. Tijdens de revolutie ontstonden er vrije ruimtes waarin ideeën, persoonlijke ervaringen en kennis over elkaar werden uitgewisseld tussen jongvolwassen moslims en christenen.

Hiervoor worden teksten uit de Bijbel of de Koran gebruikt

Tijdens deze uitwisselingen vertelden sommige christenen over geestelijke retraites. De moslims kennen de khouloua (retraite) die in het verleden door soefi’s werd beoefend. Ze konden het zich niet voorstellen dat zoiets ook vandaag nog beschikbaar was en gaven te kennen dat ze graag aan zo’n retraite wilden deelnemen. Een aantal jezuïeten nam dit verlangen serieus en ze ontwierp een ignatiaanse retraite voor christenen en niet-christenen samen.

De structuur van deze ignatiaanse retraite

Deze retraites vinden plaats in het weekend, van donderdag- tot en met zondagmiddag. Voor elke dag wordt een thema of oriëntatie voorgesteld. Hiervoor worden teksten uit de Bijbel of de Koran gebruikt. Ook wordt er geput uit spirituele teksten uit de islam, het christendom of een andere religieuze traditie, of uit literaire teksten zoals De profeet van Kahlil Gibran.

Arabische icoon van Ignatius van Loyola. Lees hier een uitleg van deze icoon.

De retraitanten kiezen hun teksten en mediteren hiermee volgens de ignatiaanse methode. Ze kunnen gebruik maken van geestelijke begeleiding en ‘s-avonds komen ze samen in kleine groepen.

De begeleiding en de uitwisselingsgroepen vormen het grote succes van deze retraites. In de oosterse samenleving is het geen gewoonte dat een religieus naar je luistert zonder dat je wordt gecorrigeerd of geïnstrueerd.

Door deze uitwisselingen ontdekken moslims en christenen elkaars spirituele rijkdom. De onwaarheden, die besloten liggen in de ‘geërfde’ vooroordelen over andere religies, komen bovendrijven. De retraites zijn een ontdekkingstocht naar wat het menselijke ras verenigt: we hebben dezelfde spirituele dorst, hetzelfde oprechte verlangen naar God, dezelfde vragen over de zin van het leven.

De uitdaging Jezus niet in het middelpunt te zetten

In de Geestelijke Oefeningen worden de retraitanten uitgenodigd om Jezus Christus te volgen om het Koninkrijk van God op aarde te realiseren. Voor dit project is het nodig om God de Vader in het centrum te zetten. Zoals Ignatius adviseert in zijn annotaties (no. 18), proberen we in deze weekenden de eerste week te verbreden door specifieke doelen te stellen die voorzien in een behoefte onder christenen en moslims.

Dat duidt op een spirituele dorst onder jonge volwassenen

Dat begint met de ontdekking van een beeld van God dat anders is dan: God-rechter. God is liefdevol en barmhartig (rahim) en zijn grote wens is om een ​​intieme relatie met ons op te bouwen.

Het aantal retraitanten groeit

De tweede stap is de retraitant te helpen om een ​​persoonlijke en innerlijke ervaring te hebben met deze liefdevolle en barmhartige God. En vervolgens om zijn of haar zonden te zien vanuit het perspectief van een schending van de liefde van God, niet van het overtreden van de geboden.

De vierde stap is de retraitant te helpen om zijn leven op orde te brengen, zijn innerlijke emoties te realiseren en te proberen van daaruit Gods wil voor zijn leven te onderscheiden.

De mogelijkheden van de Geestelijke Oefeningen van Ignatius zijn nog niet volledig onderzocht

Het aantal retraitanten voor deze retraite blijft toenemen. Dat duidt op een spirituele dorst onder jonge volwassenen, op een verlangen naar een persoonlijke relatie met God en op een droom van een betere wereld. Onze ervaringen laten zien dat de Geestelijke Oefeningen van Ignatius mogelijkheden in zich bergen die nog niet volledig zijn onderzocht.

Afbeelding: Justin Norman. 

Op donderdag 20 mei 2021 startte het Ignatiusjaar. Wereldwijd vierden jezuieten de bekering van Ignatius. Zijn inspiratie werkt nog altijd door. Onze collega’s van het Platform voor ignatiaanse spiritualiteit maakten onderstaande animatiefilm over de bekering van Ignatius.