Gregory Brenninkmeijer SJ schreef de digitale 40-dagenretraite: Jezus ging de berg op. “Ik heb de retraite zoveel mogelijk naar onze leefwereld toegehaald.”

Wat wilde u in deze retraite benadrukken?

“Ik probeer een nabije God en een nabije Jezus aan te bieden of te suggereren. Bij de mensen die ik begeleid merk ik dat God in ons maar ook ver boven ons wordt beleefd. Maar hoe goddelijker ik Jezus maak, hoe minder ik aan Hem heb. Een goddelijke Jezus kan ik niet navolgen. Dus heb ik de retraite zoveel mogelijk naar onze leefwereld toegehaald.”

Als je binnen bent, gaat het over jou en over God

“Daarom bidden we met korte bijbelteksten, genomen uit de lezingen van de dag. Voor mij is een tekst een deur waardoor je het gesprek met God binnengaat, meer niet. Want als je binnen bent, gaat het over jou en over God en heb je de tekst niet meer nodig.”

‘Jezus ging de berg op’, vanwaar deze titel?

“In het evangelie staat regelmatig dat Jezus de berg op gaat om in eenzaamheid te bidden. Bergen zijn plekken waar je dicht bij het geheim en de grootsheid van het leven bent. Tegelijk vergt een bergwandeling iets van je uithoudingsvermogen. Je wordt er moe van en soms heb je geen zin meer om verder te gaan. Nergens staat dat een retraite makkelijk of altijd prettig is. Contact leggen met God is op zich een moeilijk gegeven. We kunnen God immers geen knuffel geven. In een retraite loop je tegen jezelf op; tegen je eigen vermogen en onvermogen. Maar er kan ook iets opengaan als een verrassend vergezicht.”

Een van de eerste vragen van de retraite is: kan ik Jezus helpen? Meestal vragen we andersom…

“De relatie met Jezus gaat niet alleen over je eigen zielenheil, het gaat over ons inzetten voor een betere wereld. In de Geestelijke Oefeningen staat een meditatie over de oproep van de Koning. Die vraagt of jij met hem wil samenwerken. Als mensen daar in deze retraite iets van ervaren en dat in daden omzetten, dan zal hun omgeving daar beter van worden. Zo brengt de retraite je naar het dagelijks leven.”

Iedere gebedstijd begint met: “God kijkt naar mij en ik zoek zijn blik, zijn liefde”. Hoe doe je dat?

Gregory Brenninkmeijer SJ

“Als ik aan mijn overleden ouders denk dan kijken ze mij aan in mijn verbeelding. Ik denk dat God ook naar mij kijkt. Aan het begin van mijn gebed probeer ik zijn ogen te zoeken. Soms vind ik God, soms niet, maar zoeken kan je altijd. Als het mediteren niet wil vlotten is de oorzaak wellicht dat je de voorbereidingsgebeden hebt overgeslagen. Dan jaagt de Bijbeltekst je meteen je hoofd in. Wek daarom eerst je verbeeldingskracht: hoe sta ik voor God?”

De retraite gaat veel over verlangen. Waarom legt u daar de nadruk op?

“Dat is het tweede voorbereidingsgebed: Wat verlang ik? Door steeds terug te keren naar je verlangen zal dat verlangen verdiepen. En ons geloof bestaat voor het allergrootste deel uit ons verlangen naar God. Of God bestaat weet ik niet, maar ik weet dat ik naar hem verlang. Het verlangen in ons wekken helpt ons door de deur van de Bijbeltekst te gaan om bij God te komen. Lukt dat altijd? Nee, maar als het lukt: halleluja.”

Etty Hillesum speelt een centrale rol in de retraite. Waarom heeft u voor haar teksten gekozen?

“Ik heb haar dagboek gelezen en herlezen. Zij is iemand van onze tijd, maar niet beladen met christelijk jargon. Een godszoeker die vanuit haar eigen leven, taal en omstandigheden veel dichter bij ons staat dan onze theologische taal. Ik heb niet veel met de kerkvaders, bijvoorbeeld, maar zoek het liever dichtbij. Etty spoort ons aan onze eigen ervaringen serieus te nemen. Sterker nog: neem ze als uitgangspunt voor je gelovig zijn.”

Na ieder gebed stelt u de terugblik voor. Hoe kunnen we dat op een goede manier doen? 

“Terugblikken is vruchten plukken. Allereerst vraag je je af: hoe voel ik mij nu? Tevreden, in vrede, onrustig, gefrustreerd… En hoe komt dat? Je vraagt je ook af of je iets uit het gebed wilt vasthouden. Misschien een woord of een zin, iets om de dag mee in te nemen. Blik je niet terug, dan dreigt de ervaring van de meditatie als zand tussen je vingers te lopen.”

Schrijf je hier in voor de digitale 40-dagenretraite van de jezuïeten: www.ignatiaansbidden.org