Myriam van den Eynde vindt in psalm 1 een gids naar een gelukkig leven. “Niet doen wat slecht is.”

Omgevallen bomen. Tijdens mijn wandelingen kom ik ze geregeld tegen. Hoe diep bomen hun wortels de bodem kunnen indrijven hangt blijkbaar meer af van de omgeving dan van de boomsoort. Er is genoeg water en zuurstof nodig én de bodem moet dragend, maar niet té compact zijn. Elke boomsoort kan dus –als de omstandigheden meezitten – diep en stevig wortelschieten en zich zo voeden met al wat nodig is om te groeien.

Vrijheid om te kiezen

Anders dan bomen zijn mensen niet compleet overgeleverd aan de omstandigheden. Ze hebben – in meerdere of mindere mate- de vrijheid om te kiezen waar ze voedsel voor hun wortels zoeken. Over die vrijheid zingt de eerste psalm uit de reeks van honderdvijftig.

Goed is dat je niet doet wat slecht is

Gelukkig is de mens die… Een gelukkige mens is wat psalm 1 en bij uitbreiding het hele psalmboek en de hele Thora op het oog hebben. Gelukkig de mens die vertrouwt op Gods woord en zijn leven daar naar inricht. Voor de bijbellezer niet echt verrassend. Nog  laconieker klinkt het in Oosterhuis’ vrije vertaling: Goed is dat je niet doet wat slecht is. Tja. 

Niet gaan zitten waar de zonde is

Boeiend wordt het pas echt in wat volgt. De psalmist geeft blijk van een diep inzicht in hoe kwaad werkt in de wereld en in een mensenhart. Vanuit die wijsheid geeft hij helder aan wat je beter niet doet als je hoopt op geluk. Niet meegaan in wat zondig is, niet halt houden op die weg en er al zeker niet gaan zitten. 

De eerste stap naar voluit leven is blijkbaar leren neen zeggen. Niet echt populair deze dagen. Ons wordt eerder voorgehouden ‘er zeker voor te gaan’, zonder al te zeer in te zoomen op wat die ‘er’ dan precies inhoudt. De psalm kiest voor een ander register: sommige dingen doe je beter niet omdat ze je in verleiding kunnen brengen.

Bekoringen kent iedereen

Bekoringen – een woord dat we vandaag liever mijden. Maar wie eerlijk is, geeft toe dat ze er zijn. Een gretigheid die binnensluipt in de toon tijdens een gesprek dat zomaar roddelen zou kunnen worden, een bepaalde weg die je gedachten uitgaan en die je wanhopiger dreigen te maken dan nodig, nog eens je telefoon checken zodat je veel tijd online verprutst,  de contacten met mensen die te veel negativiteit in je oproepen. 

Misschien is de eerste stap de verleiding herkennen

Niet doen wat slecht is. Misschien is de eerste stap de verleiding herkennen en ze uit de weg gaan of een halt toe roepen. Zo vertelde een vriend ooit dat hij geen weekendkrant koopt omdat het bijgevoegde lifestyle magazine hem makkelijk doet dromen van luxe en hem ontevreden achterlaat. Weglaten wat je op het verkeerde been zou zetten. Is dat een zwaktebod of kan je het ook anders zien? Getuigt het niet van moed en uit ervaring gegroeide wijsheid om je plaats te kennen en je niet sterker in te schatten dan je bent?

Vastere grond vinden

Zo helpt psalm 1 ons stil te staan bij de fundamentele oriëntatie die we ons leven willen geven. Hij nodigt uit te ontdekken waar je opbloeit en waar je wegkwijnt zodat je vastere grond onder de voeten krijgt en stevig kan wortelschieten.

De psalm suggereert ook waar je zulke levengevende wortelplekken vindt. Hij vertrouwt op de Joodse wegwijzer bij uitstek: de Thora, deze gestolde ervaring van eeuwen. 

Beschermende kracht van gemeenschappen

Christenen geloven dat God de meest heldere weg heeft geopenbaard in een mens. Jezus is een niet aflatende uitnodiging om in zijn spoor ontdekkend te ervaren hoe groeien en bloeien in ons vorm kan krijgen. Dat proces verloopt in ieder mens op geheel eigen wijze, maar we zijn niet alleen op weg.  

De psalm verwijst uitdrukkelijk naar de kring van rechtvaardigen. In die kring houden zondaars geen stand, zo lezen we. We mogen dus vertrouwen op de ‘beschermende’ kracht van inspirerende gemeenschappen. Hoe mooi en hoe rijk om samen te blijven zoeken naar manieren om zo ook elkaar tot bloei te brengen, verbonden in Hem die van alle bloei en groei oorsprong en bestemming is.

Foto door AMAL BEN SAAD via Unsplash