Stilte en inkeer vinden op een snel, vaak oppervlakkig medium als internet: kan dat? Dat kan, zo heeft de eerste digitale adventsretraite ‘Kostbaar in mijn ogen’ bewezen. Een van de betrokkenen blikt terug en peilt de reacties.
Kerstmis is voor vele mensen een hoogtepunt in het jaar, godsdienstig of niet. Toch kruipt er soms de sleur in: altijd dezelfde stress bij de voorbereiding, altijd weer die overconsumptie. Nu werd er ineens ruimte geschapen om je ‘ernstig’ voor te bereiden. En wel via de digitale retraite (bezinningsperiode) ‘Kostbaar in mijn ogen’, op de website www.ignatiaansbidden.org. Gedurende de hele adventsperiode ontvingen de deelnemers via e-mail dagelijks een Bijbeltekst ter overweging. De teksten werden zorgvuldig gekozen volgens een weekthema, verhelderd door enkele indringende vragen, ondersteund door een gebedsmethode en andere inputs.
De digitale retraite kende al dadelijk een groot succes. Ruim 7000 mensen, vanuit 60 landen, schreven zich in op de website. Een verrassing, niet in het minst voor de organisatoren zelf.
De paradox van deze retraite: in de stilte van de eigen kamer interactief bezig zijn
De retraite was een kans om iets dieps en persoonlijks te beleven, om werkelijk, zoals een deelnemer het beschreef, “Jezus in onszelf geboren te laten worden”. Of zoals een andere deelnemer formuleerde op het gastenboek van de site: “Ik wil proberen deze adventsperiode bewuster maar ook meer ontspannen te ervaren en niet alles als een vermoeiende verplichting te zien.” De advent zou voor vele mensen anders dan anders worden.
Het bijzondere van dit aanbod was natuurlijk dat er gebruik gemaakt werd van hét communicatiemiddel bij uitstek. Het organiserende team ging de mensen daar opzoeken waar ze vandaag de dag te vinden zijn: online. Het internet is een medium dat soms bekritiseerd wordt voor de oppervlakkigheid of de inhoud. Nu werd het echter precies door zijn snelheid en het gebruiksgemak een instrument voor verdieping. Een deelnemer schreef:
Ik heb de deur van mijn kantoor gesloten, de geluidsinstallatie van de pc uitgezet en de telefoon op ‘mute’ gedrukt. Vervolgens ben ik aan mijn bureau gaan zitten met de retraite-e-mail voor mij, in een ontspannen houding met de handen in de schoot en de ogen dicht. (…) Al snel kwam er een diepe rust over mij.
Op 60 plaatsen werd de mogelijkheid geboden om samen te komen
Bovendien vonden de deelnemers het belangrijk dat het een gezamenlijk gebeuren was, iets wat je samen met anderen kon beleven. Je hoefde niet alleen voor je computer blijven zitten: op 60 plaatsen werd de mogelijkheid geboden om samen te komen en in een kleine groep uit te wisselen. Daarnaast kwamen nog tal van groepjes op eigen initiatief samen zonder dat het op de site verscheen.
Mensen apprecieerden de ‘interconnectedness’, van het samen bidden en delen, digitaal of in levenden lijve.
Ik kijk er naar uit vanuit een diep verlangen om dit samen met andere mensen te mogen beleven. Het besef dat andere mensen ook deze weg gaan, ervaar ik als steun.
Vele oudere mensen die zich niet kunnen verplaatsen, zullen dit gewaardeerd hebben. Het al vermelde en goed gebruikte gastenboek was hiervan alvast getuige: vele reacties, reacties op reacties, persoonlijke ervaringen, voorbeden voor anderen en voor elkaar. In de stilte van de eigen kamer interactief bezig zijn: het was de paradox die tekenend was voor deze adventsretraite.
Voor een deel zal de nieuwheid van het gebeuren aan het succes hebben bijgedragen: niemand had ooit gehoord van een digitale retraite en waarom niet eens proberen? Maar feit is dat mensen bleven meedoen. Ze vragen om verdere begeleiding, om de formule dagelijks beschikbaar te maken. Het proberen heeft plaatsgemaakt voor verlangen naar méér.
Er wordt uitgekeken naar de komende vastenretraite – onder de titel ‘Eeuwig duurt zijn trouw’. Nu de adventsretraite afgelopen is, mis ik de stilte momenten. Het fijne was dat je zelf niet hoeft te zoeken naar het onderwerp waar ik me op kon richten. (…) Het was een stille vredige kerst. Ik zie uit naar de volgende retraite!
Walter Ceyssens SJ is een Vlaamse jezuïet, classicus van opleiding. Hij begeleidt jonge mensen, waaronder mannen in opleiding voor het priesterschap.