webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
Gevraagd naar zijn beleving van Pinksteren vertelt Jan van Deenen SJ (84) uitdrukkelijk over het kerkelijk feest van Hemelvaart. Want het feest van de komst van de heilige Geest maakt de boodschap concreet die de engelen aan de apostelen meegaven bij de Hemelvaart van Jezus: blijf niet staren naar de hemel, ga moedig de stad in.
Opvallend. In de Geestelijke Oefeningen van Ignatius vinden wij geen meditatie over Pinksteren, maar wel over Hemelvaart. Na 120 overwegingen over de weg van Jezus toont Ignatius engelen die de verdere levensopdracht geven: “Blijf niet staren naar de hemel, ga naar de stad van de mensen. Daar zul je God vinden in alles en allen.”
Het feest van de Hemelvaart van de Heer Jezus is een grote inspiratiebron voor gelovigen, maar zeker ook voor de Sociëteit van Jezus, de jezuïetenorde. Voor stichter Ignatius en zijn eerste gezellen betekende het mysterie van Jezus’ Hemelvaart een uitdaging, een revolutie. Zij zagen het niet als hun taak om lof en eer te brengen aan God ‘in den hooghe’, in koorgebed en kloosters. Geen studie en beschouwingen over geestelijke zaken. Vertrouwde beelden van God en wereld lieten zij moedig los. Zij mochten tot hun verwondering God in hun eigen leven proeven en smaken. Deze mystieke ervaring van vreugde, bevrijding en ruimte wilden zij broederlijk delen met hun tijdgenoten. Het was de ziel van hun apostolaat. Die ervaring maakte Pinksteren voor hen tot een concrete gebeurtenis.
Hemelvaart is een feest voor de Sociëteit van Jezus. Een feest van beproeving. De Aanwezige lijkt pijnlijk afwezig in de wereld om ons heen, de ‘meester’ waaraan je je kon vastklampen wordt omhoog geheven. Weg. Verdwenen. Een wolk van niet weten verduistert het licht dat eerst zo helder en blijvend scheen. Verwacht geen lichtflits, geen stem die alles oplost. Een verstandige raad: ga naar de stad en doe je werk. Ga gewoon door. Ga langs de Olijfberg, symbool van lijden en ontwijk het niet. Ga naar de bovenzaal en verbind je met mensen met een naam, met Maria en al die anderen. Blijf trouw en eensgezind in gebed. Dat betekent: wees waakzaam en aandachtig voor de tekenen die je gegeven worden.
Maar Hemelvaart is ook een feest voor de postmoderne Sociëteit van Jezus. Blijf niet staren naar vroeger, blijf niet staren naar de hemel alsof daar heil te verwachten is. Beleef de spiritualiteit van beneden. Ga moedig de stad in. De stad van de mensen, waar verwarring heerst en geweld en onrecht. Deze stad, deze global village. Wees zelf een stadsmens, solidair met verwarden, zoekenden, baanlozen. Dan ontdek je in jezelf en in iedere mens een kleine vlam van verlangen. Een roep om vrede en liefde juist in de schreeuwlelijken en de demonstranten en de stille armen. Maak van deze stad een Jeruzalem, een stad van vrede.
En Hemelvaart is een feest voor de nieuwe Sociëteit. Een uitnodiging tot verwonderen en nieuw elan. Het leven heb je niet zelf in handen. Je bent zoals je bent en tegelijk opgenomen in een diepere aanwezigheid. Dat nieuwe inzicht, deze mystieke ervaring, wordt je gegeven, zomaar, om niet, in de dagelijkse gang van je gewone leven. Dan overkomt je toevallig en plotseling het indringende bewustzijn: mijn leven is een en al geschenk.
Deze verrassende ervaring vervult de mens helemaal, je eigen lichaam en geest. Je krijgt nieuwe ogen, oren en stem en hart. Ja, ook de wereld rondom wordt vervuld door nieuwe geest. “Het hele huis.” Er waait een nieuwe geest van elkaar verstaan met het hart, “in hun moedertaal , als vurige tongen” en zij voelen een zucht van bevrijding “als een storm”.
Hemelvaart, ten slotte, is een feest van de apostolische Sociëteit. Een uitnodiging tot hedendaagse verkondiging. Geheel volgens de traditie, maar tegelijk geheel nieuw. Christus is weggenomen in de wolk van niet-weten. Hij komt telkens terug tot onze bemoediging. Ja, Hij blijft: Christus in ons. Dat mysterie heeft iedere jezuïet mogen ervaren, herkennen in vrede en vreugde. Dat wordt daarom het thema van onze geestelijke begeleiding, onze prediking, ons gebed en geschriften.
Zo wordt Hemelvaart het Sociëteitsfeest van amar y servir. Houd ons gaande, vragen wij, in de stad van hoop. Houd ons gaande in de stad waar verwarring heerst. Zegen ons. Zegenen wij elkaar. Wees gezegend. Wij zegenen U.
