Dries van den Akker mediteert over een schilderij bij psalm 23. Hij ziet dat veel al goed is, maar hoort ook een profetische roep: de ware vreugde moet nog komen.

We zien de Heer afgebeeld met herdersstaf, tegen de achtergrond van een gouden zon die werkt als een heiligenkrans. Hij vertoont de trekken van Jezus, getuige de rode kleding en de wond in zijn hand. 

Zelfs de paus is betrokken bij een schaakpartij.

De psalm zingt dat ik mij neervlij aan de rand van het water; daar is het goed rusten. Op de voorgrond ligt een jongeman languit uitgestrekt aan de rand van het water; in het verlengde van zijn voeten een klein meisje.

Het blijde van de Blijde Boodschap

Maar hoe langer ik kijk, hoe meer ik de indruk heb in het paradijs te zijn beland. Overal mensen die het goed hebben: er wordt muziek gemaakt, gedanst; er wordt voedsel en kleding aangeboden. Er worden spelletjes gedaan; zelfs de paus is betrokken bij een schaakpartij. Kinderen kietelen een hondje. Bovenin het schilderij: bomen met weelderig groen, met vogels en vruchten, en mensen die genieten. 

Des te opvallender zijn de paarse uitsparingen in de hoeken van het schilderij. Vier scenes die aan de overkant van het water plaatsvinden en dus buiten het paradijs vallen. Rechtsonder zie ik een bisschop preken tot mensen in banken. Naar hun gezichten te oordelen moet het blijde van de Blijde Boodschap nog tot hen doordringen. Rechtsboven een liefdespaar. Linksboven een schilder. En linksonder: een Bijbelgeleerde? Of een bidder?

Afschaduwing van de ware vreugde

Is het water de scheiding tussen het hier-en-nu en het hiernamaals? Binnen het water is alles kleur en vrolijkheid. Daarbuiten is het slechts een vale, overheersend paarsige afschaduwing van die kleurenpracht. Is dat wat de schilder wil zeggen? Wat aan onze kant van de dood gebeurt (‘aan deze kant van het water’), is slechts een afschaduwing van de ware vreugde die ons wacht aan de andere kant van de dood? 

Dat geldt zelfs voor het intieme liefdesgenot.

De preek in de kerk, het gebed: het zijn slechts schaduwen van de ware vreugde. Dat geldt zelfs voor het intieme liefdesgenot. En ook als je het talent hebt om dit alles in een schilderij tot uitdrukking te brengen: dan is zelfs dat schilderij slechts een voorafschaduwing van wat het in waarheid zal zijn.

Peter Clare (ca. 2000). Schilderij is in bezit van de Britse jezuïeten.

[Wil je verhalen als deze niet missen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief]