Voor wie Leven met Ignatius heeft gelezen zullen veel passages uit Op het kompas van de vreugde klinken als een echo; het tweede boek is dan ook een grondig herwerkte en uitgebreide versie van het eerste. Ook voor mij was de ignatiaanse opvatting van keuzes maken vertrouwd. Toch was het verfrissend om het na tien jaar, met nieuwe ogen, nog eens diep te laten doordringen.

Wat ik echt wil, is dat wat me een blijvende vreugde geeft

Een keuze maken is onderscheiden tussen wat we willen en wat we niet willen. Dat lijkt de evidentie zelf, en het is eigenlijk ook doodeenvoudig. Toch loopt het vaak mis, omdat we niet de tijd nemen om het te doen met aandacht voor de juiste dingen. Wat ik echt wil, is dat wat me een blijvende vreugde geeft. Of, voor wie daar iets aan heeft, dat wat God voor mij wil.

Kronkelig labyrint

Het boek van Sintobin is geen verrekijker, die ons met één blik het zicht geeft op de weg die we moeten gaan. De weg is geen éénduidige geasfalteerde snelweg onder een heldere hemel, het is eerder een kronkelig labyrint in een dichtbegroeid oerwoud, met smalle pikdonkere spelonken, waar we onderweg nu eens vallen en opstaan, dan weer schrammen en blauwe plekken oplopen, en meer dan eens de weg kwijt raken. Op het kompas van de vreugde leert hoe de pijltjes van God er uitziet, zodat we zelf op weg kunnen.

De pijltjes van God stoppen niet als je van het juiste pad bent afgeweken: ze hangen overal

De grote waarde van het boek zat voor mij in het besef dat we ons kunnen trainen in het spotten van pijltjes. Het is een oefening zoals eender welke sport of artistieke kunst, die geduld en volharding vergt, maar die in principe voor iedereen binnen handbereik ligt. Dat inzicht was op zich voor mij al heel hoopgevend, en voor wie in een diepe put zit, kan het misschien een begin van verlichting betekenen – ook Ignatius van Loyola legde de kiem van zijn methode op zijn ziekbed.

De weg naar de duurzame vreugde is een bekering van lange adem, die nooit stopt. Anderzijds kan je hem op elk moment weer oppikken, want anders dan langs een wandelroute stoppen de pijltjes van God niet als je van het juiste pad bent afgeweken: ze hangen overal. Ernaar zoeken, en er met onverschillige overgave op vertrouwen, is een levenskunst die te leren valt.

Universele levenshouding

Dat de levenshandleiding die Ignatius van Loyola aanreikt, verenigbaar is met eender welke culturele achtergrond, is een tweede grote meerwaarde. Het toont aan dat christelijk leven niet ideologisch of principieel moet zijn, maar dat het ook de vorm van een spiritualiteit, een levenshouding kan aannemen. Op het kompas van de vreugde is zo geschreven dat je niet katholiek hoeft te zijn om er de essentie van mee te krijgen. Die inclusiviteit, die volgens mij de ontvankelijke houding van Jezus zelf weerspiegelt, kan alleen maar bijdragen tot de duurzaamheid van ons geloof.

Op het kompas van de vreugde is een ideaal boek voor geïnteresseerde leken die een introductie willen krijgen in ignatiaanse spiritualiteit

De universaliteit van Ignatiaanse spiritualiteit is, naast verticaal, ook horizontaal. Niet enkel de grote levenskeuzes, maar ook banale dagelijkse gewoontes kunnen aan het kompas van de vreugde worden getoetst. Zo komen we ook heel specifieke vuistregels tegen over eten en drinken, die ook gemakkelijk toepasbaar zijn op sociale mediagebruik, shoppen of bingewatchen.

Op het kompas van de vreugde is een ideaal boek voor geïnteresseerde leken die een introductie willen krijgen in ignatiaanse spiritualiteit. Voor gevorderden biedt het wellicht weinig nieuwe informatie, maar misschien wel een vernieuwende kijk op vertrouwde concepten. De vloeiende taal van Sintobin leidt elke lezer sowieso vlot naar de laatste pagina.

Op het kompas van de vreugde, Uitgeverij Kok, Nikolaas Sintobin, 9789043541787, 16,99