Walter Ceyssens is verantwoordelijk voor het jongerenwerk van de jezuïeten in de Lage Landen. Wat gebeurt er allemaal?

Werken met jongeren zit in het DNA van de Sociëteit van Jezus. Het lag daarom voor de hand dat één van de Universele Apostolische Speerpunten over jongeren zou gaan: ‘Jongeren begeleiden bij het scheppen van een hoopvolle toekomst’. 

Al heel snel na mijn intrede in de Sociëteit van Jezus mocht ik kennismaken met dit boeiende, maar veeleisende werk. Veeleisend, want het vraagt veel flexibiliteit en doorzettingsvermogen. Hoe kun je jongeren bereiken? En àls je hen bereikt, kun je dan jezelf wegcijferen en de menselijke en spirituele groei van de jongere centraal zetten?

Een veilige plek om je diepste gedachten en gevoelens te kunnen delen

Het vraagt creativiteit, luisterbereidheid en empathie – wat zijn de noden van de jongeren vandaag en wat hun vragen? Want vragen en noden zijn er zeker: een veilige plek om je diepste gedachten en gevoelens te kunnen delen; de zoektocht naar wat het leven de moeite waard maakt; hulp om keuzes te maken in een complexe wereld… Vragen waarover de ignatiaanse spiritualiteit iets te vertellen heeft, en waarbij ze kan helpen. 

Een grote of toch een kleine groep?

De grootste uitdaging bestaat erin hoe je jongerenwerk verbindt met christelijk geloof en ignatiaanse spiritualiteit. Daar komt een keuze tussen twee extremen bij kijken: maak ik deze activiteit toegankelijker, maar met minder expliciet gelovig gehalte, of kies je voor meer expliciet gelovige activiteiten, en dus voor een kleinere potentiële groep? 

Onlangs gaf ik aan familieleden van jezuïeten een voorstelling over hoe ons ‘speerpunt’ voor de jongeren vorm krijgt in de Lage Landen. Bij het in kaart brengen ervan stond ik zelf verbaasd hoe verrassend veelvormig ignatiaans jongerenwerk eigenlijk is, ook in onze krimpende Regio. Jezuïeten zijn actief in jongerenwerk zowel op institutioneel, projectmatig als op individueel niveau.

Institutionele jongerenwerk

Om te beginnen met het institutionele jongerenwerk. Het bekendste voorbeeld zijn natuurlijk de jezuïetencolleges, maar kleiner en misschien minder bekend is ‘Lerkeveld’, een residentie in het jezuïetenhuis in Heverlee met 158 studenten op kot. De studenten engageren zich voor een vrijwilligerswerk of voor één van de twintigtal modules van het huisprogramma, met een sociale, culturele of spiritueel-religieuze insteek. 

Evenementen die een aantal jongeren ten goede en diepgaand kunnen raken

Maar ook buiten het ignatiaanse netwerk gaan er jezuïeten op institutioneel niveau bij jongeren aan de slag, zoals aan de KU Leuven: Nicolas Standaert sj stond aan de wieg van KU Leuven Engage, dat de ambitie koestert om elke student te laten proeven van breder engagement. 

Projectmatig jongerenwerk

Met projectmatig jongerenwerk zetten we meer in op kwaliteit dan op kwantiteit. Het gaat om evenementen die eerder punctueel van aard zijn, maar die toch een aantal jongeren ten goede en diepgaand kunnen raken. Nederlandse en Vlaamse jongeren nemen bijvoorbeeld deel aan het ignatiaanse ‘MAGIS’-voorprogramma voor de Wereldjongerendagen. Voor de zomer van 2023 kijken we uit naar de MAGIS WJD in Portugal. In de andere jaren organiseren we op Europees niveau een zomerevenement van een week dat honderden jongeren bereikt. 

Met trots en vertroosting kijken we terug op de Loyolatocht van afgelopen zomer 2022, een pelgrimstocht geënt op de Geestelijke Oefeningen. Het was een geslaagde samenwerking tussen het Platform voor ignatiaanse spiritualiteit en de Vlaamse Interdiocesane jeugddienst.

Individuele begeleiding

Tenslotte komen er vanuit al deze organisaties en activiteiten – maar vaak ook buiten het hele ignatiaanse netwerk om – jongeren individueel langs voor geestelijke begeleiding. Af en toe willen ze zelfs de Geestelijke Oefeningen doen.

Uiteindelijk kan je onmogelijk zeggen ‘wat werkt en ‘wat niet’

Welke vorm van jongerenwerk in termen van geloofsgroei het meeste ‘resultaat’ heeft – institutioneel, projectmatig of individueel – valt onmogelijk te zeggen, en beter kunnen we die vraag loslaten. Ik noem het wel eens de ‘apofatische kant van jongerenwerk’: uiteindelijk kan je onmogelijk zeggen ‘wat werkt en ‘wat niet’. Uiteindelijk is het Gods werk.

De schat delen

Hoe dan ook, gelovig geïnspireerd jongerenwerk vandaag laat zich niet afmeten aan grote aantallen, maar in de impact die een activiteit heeft voor deze of gene jongere. De vreugde van dit werk zit hem erin de schat van je traditie te delen, al is het met een klein groepje. Die impact is vaak duurzaam: een jongere is er jaren later nog dankbaar voor wat een activiteit of een persoonlijk gesprek voor hem of haar betekende. 

Waarom al die energie voor jongeren? Omdat ze de toekomst zijn, natuurlijk. En uiteindelijk zijn we op zoek naar multiplicatoren voor het goede. Jongeren versterken als mens, opdat ze dat ook doen voor anderen. Dat is het doel van de missie.

Foto: Eucharistieviering tijdens de Loyolatocht 2022.