Een overweging over ontmoeting en zonder voorbehoud open staan voor de ander.
Er is kort na zijn leven, dood en verrijzenis veel over Jezus geschreven. Maar zelf heeft Hij geen geschriften nagelaten. Dat komt bij meer geestelijke leiders voor. Van Socrates en de Boeddha is het ook bekend. Het stelt ons wel voor een fascinerende vraag. Waarom heeft Jezus zelf niets geschreven, behalve wellicht een paar woorden in het zand? Waarom heeft hij ons niet zelf schriftelijk nagelaten wat hem zozeer ter harte ging?
Een antwoord op deze vraag is wellicht te zoeken in de voorrang die hij toekende aan de ontmoeting met een ander, wie dan ook. Niet zomaar een ontmoeting, maar een van hart tot hart. Een ontmoeting waarin Jezus de mensen die hij tegenkwam, zo wist te raken dat zij contact kregen met hun authenticiteit. Vaak was die diep verscholen en had de persoon zelf er geen weet van. Het effect van zo’n ontmoeting met Jezus was als een wonder. In het Nieuwe Testament heet dat: “Uw geloof heeft u gered.”
Zo open staan voor een ander: het is riskant
Van de kant van Jezus vraagt zo’n ontmoeting een totale openheid voor de ander. Het is een vorm van gastvrijheid. Gastvrijheid zonder enig bijkomend belang, nieuwsgierig wie de ander ten diepste is. Niet om hem of haar te beleren, maar om van de ander te leren. Het Nieuwe Testament gebruikt de term ‘heiligheid’ om het geheim en de oorsprong van Jezus’ gastvrije houding uit te drukken. Er gaat iets beslissends van uit, iets goddelijks. Zou Jezus geschreven hebben, dan zou een geschrift tussen Hem en de ander in zijn komen staan. Het zou een subtiele manier geweest zijn om zichzelf aan te bevelen of te vereeuwigen. En daarmee honderd procent belangeloos.
Zo open staan voor een ander: het is riskant. Niet iedereen reageert even welwillend. Jezus heeft dat geweten. De weken naar Pasen toe herinneren ons eraan. Het risico van totale openheid voor de ander, de vijand incluis, vraagt dat men niet bevreesd is voor verraad en dood. Dat men bereid is ook verraad en dood gastvrij te verwelkomen. Dat men ergens aanvoelt dat verraad en dood doorgangsfasen zijn. Het geheim van onze oorsprong is blijkbaar ook in het diepste donker te vertrouwen. Pasen laat zien dat het Jezus transformeert in behoud. Ook Zijn geloof heeft Hem gered.
Prof.dr. Henk Witte is emeritus bijzonder hoogleraar aan de Tilburg School of Catholic Theology. Hij bekleedde daar de Xaverius-leerstoel voor theologie en spiritualiteit vanuit ignatiaans perspectief.