Ignis is een webmagazine gebaseerd op de ignatiaanse spiritualiteit. Maar wat houdt dat precies in? Een serie over onze uitgangspunten. Vandaag over het leven van de ‘bedenker’: Ignatius van Loyola, oprichter van de jezuïeten.

Geestelijk leven is ingewikkeld. Het is niet eenvoudig om een goed beeld te krijgen van het eigen innerlijke leven, waar zich een caleidoscoop bevindt van gevoelens en ervaringen, persoonlijke beleving van gebeurtenissen en overwegingen over eigen verlangens, principes en de eigen levensinrichting. Als ons leven een zekere stabiliteit heeft, heerst er doorgaans rust in het innerlijk leven. We liggen dan nergens wakker van – er is niets wat ons uit de slaap houdt. Tot er, al dan niet onverwacht, iets gebeurt wat ons schokt. Het kan een overlijden zijn, of enige andere ervaring van verlies, in ieder geval van een grote verandering: zoals het was zal het nooit meer zijn. Dan moeten we bij onszelf en in onze eigen geschiedenis te rade gaan: hoe kan ik mijn leven voortzetten?

De kogel die alles veranderde

Iñigo de Loyola, een Baskisch edelman in de vroege 16e eeuw, weet van wanten: hij strijdt, duelleert, maakt goede sier maar ook echt indruk door zijn vele capaciteiten. In een van zijn gevechten is er die legendarische kogel: zijn benen worden ernstig beschadigd en dat feit dwingt hem tot een langdurig ziekbed. Zijn overwegingen tonen hem aldaar naast elkaar het ridderleven en een mogelijk ander leven geheel in dienst van Jezus Christus. Als hij dan besluit om zich aan deze nieuwe Heer toe te wijden, komt heel zijn innerlijk leven op de schop. Hij reflecteert, overweegt, biecht op. Het duurt enige tijd eer hij zijn innerlijke stabiliteit terugvindt, maar dan heeft hij zijn extreme onderzoek naar zichzelf en zijn levensdoel toch zodanig beëindigd dat hij weet welke koers hij verder zal volgen.

De basis van zijn keuzes wordt de ontmoeting met Jezus Christus

Hij slaagde erin zijn innerlijk leven te ordenen. Wat beweegt mij, vroeg hij zich af: wat zijn mijn eigen beweegredenen, maar ook: welke bewegingen tref ik aan in mijn innerlijk leven? De herziening van zijn leven brengt hem tot een nieuwe ordening van goed en kwaad, en vooral tot een nieuw inzicht hoe hij daar helderheid over kan krijgen. De basis van zijn keuzes wordt de ontmoeting met Jezus Christus. Die leert hij steeds intiemer kennen door zijn literatuur, zijn overwegingen bij scènes uit het evangelie maar ook door sterke momenten in zijn beschouwingen die – naar zijn beleving – evident van God afkomstig waren. Christus werd voor hem een altijd aanwezige metgezel die hij elk moment van de dag kon aanspreken en om raad kon vragen.

Bewegingen

Bewegingen (misschien het best omschreven als zielenroerselen) werden voor hem beslissend: hoe ken ik affectief waarde toe aan wat er zich in mij aandient? Hoe kan ik onderscheid maken tussen zinloze en afleidende bewegingen, gedachten die nergens toe leiden of alleen maar grotere chaos veroorzaken en bewegingen die mij innerlijk vrede geven, rust in mijn ziel scheppen en mijn verbondenheid met de Heer van het leven groter en sterker maken? Hij slaagde erin kwade, vernietigende krachten in zijn overwegingen te identificeren en af te wijzen.

Naarmate het hem lukte zijn leven inrichten op het kompas van de verbondenheid met Christus, vond hij steeds meer innerlijke kracht om onafhankelijk van grillen of halve waarheden te ageren, ook in het publieke leven van Kerk en samenleving. In zijn tijd was dat ambigue: het hele cultuurbeeld was aan het bewegen. Wie kon je vertrouwen, waar kon je je op oriënteren? Iñigo werd Ignatius: een sterke persoonlijkheid die erin slaagde een nieuw religieus gezelschap te formeren – alles op grond van die vertrouwelijke relatie met Christus.

Het innerlijk leven herbergt een kostbare schat

Zijn Geestelijke Oefeningen, een vademecum voor wie zijn leven wil ordenen naar christelijke waarden, zijn tot op vandaag een beproefd middel om het eigen geestelijk leven te ordenen naar de principes die Ignatius ervoor aangaf. Resultaten zijn de ervaring van innerlijke vrijheid, maar ook stabiliteit onder moeilijke omstandigheden en de vaardigheid om het eigen innerlijk leven welbewust vorm te geven. Het innerlijk leven herbergt een kostbare schat, zo blijkt: het vermogen om een geestelijk fundament te ontdekken voor heel mijn geestelijk leven. Heel mijn persoonlijkheid krijgt er meer kracht en structuur door. Ik sta sterk in het leven, wordt de ervaring, en ik kan die kracht ook doorgeven.

Voortdurend onderscheiden

Dat is karakteristiek voor de ignatiaanse spiritualiteit: je zaken zo ordenen dat je structuren kunt scheppen voor vorming en training. Je kunt mensen oriëntatie bieden door ze te begeleiden naar hun eigen vermogens om onafhankelijk hun leven in te richten volgens Jezus’ richtlijnen. Het is geen blinde navolging, maar een steeds voortgaand onderscheidingsproces hoe ik authentiek christen kan zijn.

Bekijk ook deze korte film over het leven van Ignatius van Loyola.