Als het tegenzit kan het helpen een mantra voor jezelf te herhalen. Zo draagt Henk Witte al jaren een vers uit Psalm 51 in zich mee. Heeft u ook zo’n zinnetje?
Jaren geleden, een paar studiedagen van het werk. We zouden het over spiritualiteit hebben. Onze eigen spiritualiteit, welteverstaan. Want spiritualiteit mocht veel meer doordringen in wat we deden. De begeleider van die dagen stelde ons de vraag of wij een zinnetje hadden waarop we terugvielen als het tegenzat. Zo’n zinnetje dat uitzicht biedt, nieuwe vitaliteit aanboort of minstens suggereert dat er licht is aan het eind van de tunnel.
Mijn zinnetje kwam uit Psalm 51.
God, herschep mijn hart, maak het zuiver,
geef mijn geest, diep in mij, nieuw bestand.
Zo’n zinnetje dat uitzicht biedt, nieuwe vitaliteit aanboort
Vers 12 is dat, in de vertaling van Ida Gerhardt en Marie van der Zeyde. Psalm 51 is die beroemde psalm waarin David, aldus het opschrift, schuld belijdt en God vraagt opnieuw te mogen beginnen, nadat Natan hem van zijn misstap met Batseba bewust gemaakt had. Vers 12 is precies het keerpunt tussen uitdelging van ‘al wat ik beging’ en herschepping van het hart. Soms neem ik ook het volgende vers mee:
Verban mij niet: ver van uw aanschijn,
noch onttrek mij uw heilige Geest.
Die vertaling van Gerhardt en Van der Zeyde is mij lief. Hoe en wanneer die woorden ooit zo sterk bij mij binnengekomen zijn, ik zou het niet weten. Niet dat ik mij zwaar schuldig voelde zoals David, de leider die misbruik had gemaakt van zijn macht. Het moet in sombere dagen geweest zijn. Zoals toen het werk te routineus werd en bezuinigingen boven het hoofd van het team hingen. Mijn zinnetje ging als het ware mee op de fiets naar de trein om weer zo’n saaie en bedompte dag door te komen.
Sinds die spiritualiteitsdagen ben ik me ervan bewust dat het met mij meegaat. De woorden hebben iets intiems gekregen. Ik kan ze ieder moment oproepen. Soms zijn ze tijden weg, soms even vanzelfsprekend als ademen.
Mijn zinnetje ging als het ware mee op de fiets naar de trein
Bovendien, de inhoud van de woorden blijft me boeien. De bede om herschepping vertolkt een verrijzenismotief. Zoiets kun je niet zelf bewerkstelligen. Het gebeurt aan je, ook al merk je er niets van. En dan die vraag om uitzuivering van het hart. Zijn de tips tot onderscheiden van Ignatius geen hulp in die richting? De bede om nieuw bestand wijst op diep innerlijk verankerde nieuwe stevigheid. Een fundament om leven vernieuwd op te bouwen. En die heilige Geest? Natuurlijk is hij er in al zijn subtiliteit en vele gedaanten, alleen merken we het niet altijd.
Hebt u ook zo’n zinnetje?
Trouwens, zulke zinnetjes kunnen we met elkaar delen. Het zou een boeiende verzameling opleveren. Wel voorzichtig graag: ze geven inkijk in onze intimiteit.
Prof.dr. Henk Witte is emeritus bijzonder hoogleraar aan de Tilburg School of Catholic Theology. Hij bekleedde daar de Xaverius-leerstoel voor theologie en spiritualiteit vanuit ignatiaans perspectief.