Madonna del Mare Nostrum heet dit schilderij. Onze-Lieve-Vrouw van de Middellandse Zee… Zal er een herberg zijn voor haar en het kind? 

Kort geleden werd ons vierde kleinkind geboren. Veel foto’s gingen op de groepsapp van de familie rond. De boreling in zijn wieg, in de armen van mamma, pappa, opa, oma, tevreden slapend, huilend, oogjes open, oogjes dicht… Al die foto’s ademen de sfeer van liefde, warmte, veiligheid, blijdschap en verwondering.

Hoe anders de Madonna del Mare Nostrum. Met fotografische nauwkeurigheid heeft kunstenaar Hans Versteeg moeder en kind geschilderd; prominent, midden op de afbeelding, tegen een blauwe achtergrond. Water en lucht lijken in elkaar over te gaan. De voeten van de moeder zijn niet afgebeeld. Zweeft zij boven het water, loopt zij op de golven of staat zij in een bootje? Misschien heeft ze net de kust bereikt en staat ze op het strand.

Madonna del Mare Nostrum | Mantel der Liefde | 2017 (oil on canvas 125 x 125 cm)

Er spreekt spanning uit zijn lijfje

Moeder en kind zijn niet in doeken gewikkeld, maar in een isolerende reddingsdeken van aluminiumfolie. Om hen warm te houden. Ik vraag me af of ze het desondanks niet koud zullen hebben. Van buiten en van binnen. Wie heeft die deken om hen heen geslagen? 

Het kind zit op zijn moeders arm. Zijn linker voetje steekt onder de reddingsdeken uit. Een teentje is gestrekt. Er spreekt spanning uit het lijfje

De moeder lijkt het niet te merken…

Mijn pasgeboren kleinzoon ligt tevreden en ontspannen in zijn wiegje, onder een kleurig dekentje, lekker ingestopt, kruik aan het voeteneinde. De temperatuur in de kamer is precies comfortabel voor een pasgeboren baby. Een en al zorg.

Madonna del Mare Nostrum is getraumatiseerd

Het meest opvallend, schokkend misschien wel, is de houding en de blik van de moeder. Zij lijkt langs mij heen te kijken naar een punt in de verte. Haar gezichtsuitdrukking is star. Met wijd open, haast starende ogen. Het is de blik die ik vaak tegenkom bij getraumatiseerde vluchtelingen. Wat heeft deze vrouw meegemaakt? In het land van herkomst? Is ze mishandeld, verkracht? Zag ze hoe geliefden voor haar ogen werden vermoord? Vluchtte ze onder erbarmelijke omstandigheden? Overal vijanden, overal dreiging, niemand meer durven vertrouwen…

En dan is er ineens iemand die een deken om je heen slaat. Hoe moet je daar op reageren? 

Je trekt je terug in jezelf, in je eigen wereld, je bent ver weg, zelfs ver weg van je kind. Het is je overlevingsmechanisme.

Uit je comfortzone?

Het kind lijkt mij wel aan te kijken. Met een blik, veel te ernstig voor zo’n jong kind, lijkt hij te zeggen: “En jij? Durf je uit je comfortzone te komen en plaats te maken in je herberg voor ons? Wil jij je overvloed, je warmte en je veiligheid delen met ons, die niks meer hebben?”

Ik kijk weer naar mijn kleinkind in zijn wieg. In liefde ontvangen en in een veilige omgeving geboren.

Wat doe ik met mijn herberg?

Afbeelding: Madonna del Mare Nostrum | Mantel der Liefde | 2017 (oil on canvas 125 x 125 cm), Hans Versteeg