Artificiële intelligentie (AI) is geen ver-van-mijn-bed-show voor internetpastor Nikolaas Sintobin sj. Het maakt uit deel van zijn dagelijks leven en werken. Hoe gebruikt hij het? Deel 2 in een drieluik over AI.

Ik gebruik voortdurend ChatGPT, een AI-toepassing die razendsnel alle mogelijke opdrachten uitvoert. Het resultaat is vaak verbluffend. Maar niet altijd. Je moet namelijk wel steeds controleren of het ook klopt. Als je niets over het onderwerp afweet, kan dit problematisch zijn.

ChatGPT werkt als een chatrobot. In een tekstveld voer je een vraag in – ook wel prompt of opdracht genoemd – waarna de machine je een antwoord geeft.

Een voorbeeld uit mijn werk waarin ChatGPT me helpt om veel sneller vertalingen te maken. Onlangs moest ik een gespecialiseerde tekst vertalen uit het Engels naar het Nederlands. Mijn Engels is ruim goed genoeg daarvoor. Maar ChatGPT verhoogt zowel de kwaliteit als de snelheid van het vertalen exponentieel. De kunst is om de opdracht zo precies als mogelijk te omschrijven.

Zelf had ik nooit op zo’n korte tijd een vertaling van die kwaliteit kunnen produceren.

Eerst vroeg ik gewoon om een vlotte vertaling. Ik merkte dat ChatGPT de tekst eigenlijk herschreef en soms inkortte. Op zich was het resultaat goed. Maar ik wilde een vertaling die secuur en inhoudelijk heel precies was. Geen nood. Het volstond om dit expliciet te vragen. Uiteindelijk vroeg ik ChatGPT niet één maar telkens drie vertalingen volgens die criteria te maken. Dat liet me toe om zin per zin de beste en mooiste vertaling te kiezen. Zelf had ik nooit op zo’n korte tijd een vertaling van die kwaliteit kunnen produceren.

Ik schrijf ook vaak zelf teksten. En ook daar komt AI mij te hulp. De tijd van de encyclopedieën, woordenboeken, naslagwerken ligt al lang achter mij. En dat geldt ook meer en meer voor Google. Als ik een Bijbels commentaar schrijf, vind ik via ChatGPT in enkele seconden alle mogelijke detailinfo over een Bijbelvers, een historisch personage of de Griekse grondtekst. Een tijdschrift vroeg me een artikel over een aspect van de ignatiaanse spiritualiteit waarmee ik geen raad wist. Tot ik het zaakje voorlegde aan ChatGPT. Meteen kreeg ik pertinente suggesties die mij over de streep trokken. Ik kon aan de slag.

Breder dan ChatGPT

Maar AI is breder dan ChatGPT. Vaak gebruik ik AI niet zozeer actief, maar onderga ik ze. Ik ben dagelijks actief  in de sociale media. Wat ik daar publiceer, bepaal ik zelf. Meer en meer valt me echter op hoezeer AI bepaalt wat ik te lezen krijg. Uit de eindeloze veelheid berichten filteren de algoritmes selecties voor mijn tijdslijnen die naadloos aansluiten bij mijn voorkeuren. Op het eerste zicht lijkt dit winst. De keerzijde is dat ik steeds meer word opgesloten in de bubbel van mijn eigen zekerheden. Op X (vroeger Twitter) krijg ik nauwelijks nog berichten die instrijken tegen mijn baard. De hele wereld van X lijkt me te bevestigen in mijn eigen gelijk. Nog vervelender wordt het als je weet dat deze knowhow met grote deskundigheid wordt gebruikt om verkiezingen te beïnvloeden of om de publieke opinie wereldwijd te manipuleren.

Door gebruik te maken van AI bereiken we veel meer mensen

Ook met ons Amsterdamse Platform voor ignatiaanse spiritualiteit maken we systematisch gebruik van AI. Daardoor bereiken we nu veel meer mensen. Binnen het Europese jezuïetennetwerk werken specialisten aan AI-projecten om ons aanbod beter af te stemmen op de wensen en noden van onze gebruikers. De inzet is groot. Doen we dit niet dan worden we onverbiddelijk weggeconcurreerd uit de zingevingsmarkt. Seculiere commerciële producenten van spirituele wellness maken namelijk massaal gebruik van AI. Met zo’n groot succes dat de traditionele zingevers – lees in het bijzonder de kerken – niet meer aan de bak dreigen te komen.

Ook voor onze marketing maken we gebruik van AI. In plaats van blind te adverteren kunnen we nu precieser de gewenste doelgroep omschrijven, daadwerkelijk bereiken en opvolgen hoe zij reageren. Een tastbaar resultaat is dat we na jarenlange stagnatie het aantal gebruikers van biddenonderweg.org hebben kunnen verzevenvoudigen.

Afbeeldingen door AI

Nog een laatste voorbeeld. De laatste jaren kregen we regelmatig boetes omdat we foto’s hadden gepubliceerd waarop auteursrechten zitten. AI-programma’s van de grote commerciële fototheken sporen hiertoe alle websites, de archieven incluis af en sporen zo de illegaal gebruikte foto’s op. Je ontkomt er niet aan. Dezelfde AI biedt hier een alternatief. Onlangs vroeg ik aan een AI-programma om een zwart-wittekening te maken van een schaterende paus Franciscus. Daar rusten namelijk geen auteursrechten op. De tekening bovenaan dit artikel heb ik dan ook met een gerust hart op mijn blog kunnen plaatsen.