webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
Het kerkelijk ‘Jaar van Barmhartigheid’ roept vanzelf de vraag op: wat betekent dat woord concreet? Hoe geven we er gestalte aan in ons eigen leven? Een kennismaking met de ‘Beweging van Barmhartigheid’, die mensen samenbrengt rond die vragen.
“Barmhartigheid is in feite altijd herscheppen van het leven, losmaken, oprichten, weer tot leven brengen.” Zo omschrijft frater Wim Verschuren, een van de oprichters van de Beweging van Barmhartigheid, barmhartigheid. Het gaat bij barmhartigheid om een – levenslang – proces van menswording. Leren leven vanuit barmhartigheid, compassie, mededogen, houdt nooit op; je hebt er een heel leven voor nodig. Barmhartigheid is een basiskwaliteit van leven. We kunnen niet zonder. We zien rondom ons veel onbarmhartigheid. Mensen handelen vaak meedogenloos. Hoe houden we het vol, hoe houden wij ons staande in die wereld? Hoe kunnen wij een tegenkracht vormen?
Die tegenkracht begint bij het leren zien. Zien wie de ander is, in zijn of haar kracht en kwetsbaarheid. Door wat je ziet, door wie je ziet, word je geraakt. En dat brengt je als het ware vanzelf in beweging: je doet iets dat de ander helpt, je maakt de ander tot je naaste. Zien – bewogen worden – in beweging komen. Die drieslag zien we als de kern van barmhartigheid. We zien dat treffend verwoord in het bekende verhaal van de Barmhartige Samaritaan (Lc. 10:33-34):
Toen kwam er een Samaritaan langs die op reis was; hij zag hem en was ten diepste met hem begaan. Hij ging naar hem toe, goot olie en wijn op zijn wonden en verbond ze. Toen zette hij hem op zijn eigen rijdier en bracht hem naar een herberg, waar hij hem verder verzorgde.
De Samaritaan was geraakt door wat hij zag en kwam onmiddellijk in beweging.
Toen de Fraters CMM (Fraters van Tilburg) in 1998 startten met een wervingscampagne voor nieuwe leden, werd een vierde advertentie geplaatst onder de titel ‘Bondgenoten gezocht in de Beweging van Barmhartigheid’. Voor de fraters was het belangrijk hun spiritualiteit van barmhartigheid te delen met leken, hen te betrekken bij de zending van de congregatie en bij te dragen aan nieuwe vormen van gemeenschap. Honderden mensen reageerden op die advertentie; het was het begin van de ‘Beweging van Barmhartigheid’ die ondertussen al zo’n 16 jaar bestaat.
De Beweging van Barmhartigheid brengt mensen samen die inspiratie en bemoediging zoeken. Ze wil een forum zijn om die barmhartige levenshouding te verdiepen en in te oefenen. Daartoe worden activiteiten ontwikkeld. Al meer dan 16 jaar. Door een enthousiaste groep van vrijwilligers. Want dat is de Beweging van Barmhartigheid: een organisatie van vrijwilligers die vanuit hun geraakt zijn door wat de Beweging hen aanreikte, zich actief zijn gaan inzetten voor die Beweging.
Zaterdag 28 november jl. vond een landelijk dag plaats rond het thema ‘Compassie in Actie’. Een dag van inspiratie rond de centrale vraag: Hoe komen we op een gezonde, waarachtige en krachtige manier tot ’compassie in actie’? Zo’n 65 deelnemers luisterden naar inspirerende inleidingen en levensverhalen. Maar kwamen ook in gesprek met elkaar in een contemplatieve dialoog rond vragen als ‘Waardoor word ik bewogen?’, ‘Wat is het innerlijke appèl dat ik voel?’ en ‘Hoe kom ik in beweging?’
Het gaat er uiteindelijk om een samenleving te scheppen waar aandacht is voor de zwakste schakel
Naast ’beproefde’ vormen als de jaarlijkse landelijke dagen en de Leerroute van Barmhartigheid zoekt de Beweging naar nieuwe wegen om die spiritualiteit van barmhartigheid onder de aandacht te brengen. Een voorbeeld daarvan was de dit jaar voor het eerst gehouden Summerschool ‘Passie en Compassie’, een meerdaags programma voor jonge mensen rond leiderschap en barmhartigheid. Universitaire studenten kwamen vier dagen samen om zich te bezinnen op hun toekomstige rol in de samenleving en op de vraag, in hoeverre compassie daarin een rol speelt.
Welke activiteiten ook worden ontwikkeld, het gaat er uiteindelijk om een betere samenleving te scheppen; een samenleving waar aandacht is voor de zwakste schakel. Barmhartigheid is iets dat we allemaal nodig hebben. Barmhartigheid beoefenen betekent ook dat ik barmhartig ben naar mezelf: misschien is het zelfs een voorwaarde om barmhartig te zijn naar anderen. Binnen de Beweging wordt aan die wederkerigheid bijzondere aandacht besteed. Barmhartigheid zien we ook niet als een vorm van opoffering; het geeft ook voldoening. Henri Nouwen schrijft:
“De vreugde die het mededogen kan geven, is een van de best bewaarde geheimen van het mensdom. Het is een geheim dat slechts weinig mensen kennen, een geheim dat steeds opnieuw ontdekt moet worden…”
De Beweging van Barmhartigheid probeert mensen mee te nemen op die ontdekkingstocht.
Meer informatie: www.barmhartigheid.nl.
Frater Broer Huitema CMM is voormalig algemeen overste van de Congregatie van Onze Lieve Vrouw, Moeder van Barmhartigheid, beter bekend als de Fraters van Tilburg, en thans bestuurslid van de Beweging van Barmhartigheid.