Rick verbleef eens een paar maanden in Congo. Hij zag daar genoeg van hun gezondheidszorg om nu geen hoop te koesteren wanneer hun tolk zegt dat er geen corona is.

Gisteren was ik even in Gemena, een stad in Congo, zo groot als Zwolle of Brugge. In een wereld waarin beeldbellen doodnormaal is, voelde het toch wonderlijk om onze voormalige tolk na een zacht tikje op het scherm voor mij te zien. Zeven jaar geleden schreef een gemeentelijke ambtenaar in Congo onze namen nog met een pen bij in een groot schrift.

Jong gestorven aan het leven

Met die tolk duiken in mijn herinnering onherroepelijk de gezichten op van Marie, Ize, haar vader, moeder en drie broers. Zes jaar geleden heb ik in de auto eens onbedaarlijk zitten huilen om het gezichtje van Ize, dat altijd straalde, dat volledig recht deed aan de betekenis van haar naam: zon. Toen we haar ontmoetten was ze een jaar of vier en haar levensenergie was zo aanstekelijk dat mijn vrouw en ik later besloten onze oudste dochter naar haar te vernoemen. 

Hoe zit het met Covid in Gemena? ‘Niets aan de hand hier.’

Maar dat mooie gezichtje ligt nu al zes jaar onder de grond. Reden van sterfte: het Congolese leven. Onvoldoende voedzaam eten waarschijnlijk en wellicht had ze ook nog wel iets onder de leden, maar niemand had geld gehad haar naar een arts te brengen.

Waren wij werkelijk van dezelfde soort?

Vier maanden verbleven wij destijds in Congo, waar mijn vrouw belangrijk onderzoek deed naar sanitaire (on)voorzieningen. Op het eerste gezicht kwam het land mij voor als een andere planeet. Waren wij werkelijk van dezelfde soort? Alles aan onze levens was anders. Maar dan leer je een paar mensen van dichtbij kennen en weet je wel beter.

Ik vraag de tolk hoe het met hem gaat. Hoe zit het met Covid in Gemena? ‘Niets aan de hand hier’, is zijn antwoord. Even ervaar ik wat afstand. De hele wereld zit in het coronaschuitje, maar hij dobbert ergens verderop. 

De malariatest wees uit dat dat het niet was, dus moest ze wel zwanger zijn.

Toch vrees ik dat het virus daar ook gewoon overspringt en dat de extra sterfte niemand opvalt. Ter illustratie van de medische kunde aldaar: toen mijn vrouw er eens wat ziek was, waren er volgens de arts twee opties: ze had malaria of was zwanger. De malariatest wees uit dat dat het niet was, dus moest ze wel zwanger zijn. 

Het is dus denkbaar dat het virus wel in Gemena is. Er is gewoon gewoon nog geen competente arts geweest om het virus te lokaliseren, omdat zo’n arts er niet is.

Te dramatisch?

De onzekerheid die het virus meebrengt, verkleint geloof ik de kloof tussen mij en de Congolezen, ook al zitten zij in een ander schuitje. Life is a struggle was het motto van een jongen die mij in Gemena Franse les gaf. Ik vond dat wat dramatisch, maar toen vertelde hij dat hij bij zijn opa woonde, met zijn zusje en dat zijn overige familieleden al waren overleden.

Als de slechte internetverbinding het gesprek met onze tolk abrupt afkapt, ben ik wat verdrietig. Ik keer terug naar een wereld die in brand staat om een virus dat in Gemena een niet op te merken verschil maakt in het sterftecijfer.

Foto: Ize, gestorven aan de hardheid van het Congolese leven.

[Wil je artikelen als deze niet missen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief]

Volg Ignis ook op Instagram