In onze ‘hemel op aarde’ is geen plaats voor wie er anders uitziet, iets anders gelooft, niet zo denkt als wij… Een overweging over de wereldwijde zucht naar zuiverheid.

Wat is dat toch met onze wereld? Op ons netvlies kleven de miljoenen vluchtelingen, verstrikt in prikkeldraad, gestikt in vrachtwagens en boten, verdronken in de zee, verworpen door onze landen, op de vlucht voor de wreedheden van een barbaars kalifaat dat de pretentie heeft een staat te zijn en dom denkt God een plezier te doen door hoofden af te hakken, werelderfgoed te vernietigen en de wereld te onderwerpen.

Van Oost tot West ijveren mensen voor zuiverheid door uitzuivering

Aan de andere zijde van de oceaan oreert presidentskandidaat Donald Trump met de pretentie een per definitie multiculturele samenleving uit te zuiveren van al wat onzuiver is – lees: latino, vreemd, verschillend. Megalomanie neemt zelfs geen moeite om zich te verschuilen achter schaamte: denken dat met geld alles mag.

Hoop

Ja, waar gaat onze wereld naar toe? Van Oost tot West, van de opgang van de zon tot haar dalen, ijveren mensen voor zuiverheid door uitzuivering. Nog niet zo lang geleden hebben wij dat goed gekend, in het hart van Europa. En precies uit dat hart komt dat beeld van kanselier Angela Merkel die wordt uitgejouwd door een deel van haar landgenoten omdat zij vluchtelingen bezoekt.

Laten wij even stilstaan bij dat beeld. Een stevige, overtuigde, waardige vrouw die alles op het spel zet om een hart te zijn in Europa. Zíj is niet bang haar gezicht te verliezen, haar naam, haar geld – zíj is niet bang te verliezen. Wat kunnen wij, wat moeten wij doen? We zouden onze wereld kunnen beschouwen als verloren en ons opsluiten in de Bijbel. Maar dan verliezen wij onze typisch christelijke hoop. Onze wereld is nog steeds heilsgeschiedenis. Wij zijn geroepen, als christenen, om aan te duiden waar God zich nog laat kennen. Geen muur bouwen en zeggen dat wij er toch niets aan kunnen doen, maar ons hart openen en alles doen wat mogelijk is voor een betere wereld.

Onzuiver

Om een betere wereld te bouwen moet je er in geloven. En in jezelf. En in de kerk en haar plaats in de wereld, marginaal maar o zo wezenlijk, o zo essentieel. Kijk maar naar de heiligen, kijk naar paus Franciscus, kijk naar zovele min of meer anonieme christenen die tonen dat Jezus gelijk had. Allereerst moet je goed definiëren wat onzuiver is, zoals Jezus wanneer hij de farizeeën een lesje leert (Mc. 7:1-23).

Het onzuivere, zegt Jezus, komt uit het binnenste van de mens

Uitzuivering begint niet met het onzuivere te definiëren als latino, jood of christen, of ieder die niet denkt zoals ik, en ze een kopje kleiner maken of uitsluiten achter een muur. Je bestaat niet in mijn wereld, mijn zuivere hemel op aarde. Onzin! Dan heb je het onzuivere slecht gedefinieerd. Onze godsdienst heet niet onderwerping maar bevrijding. Het onzuivere, zegt Jezus, komt uit het binnenste van de mens. Het zit in ons allen.

Heiligheid

Dat is goed nieuws, dat is bevrijding, want het maakt ons nederig. Het zet ons allen op eenzelfde hoogte. Het stoot ons van de troon-piëdestal-leerstoel die we zelf hebben opgericht. Het trekt ons naar de straat, te midden van de mensen, zoals die engel Angela, zoals Jezus. Het geeft ons de geur van schapen, de geur van heiligheid. Geen zuiverheid maar heiligheid.