De coronapandemie is een splijtzwam in onze samenleving, met als hamvraag: ben je gevaccineerd? Hoe kom je in de discussie over 2G of 3G tot een goed oordeel?

De pastoor van Uden in Noord Brabant lag met corona op de intensive care, 56 jaar oud. Uden ligt in de streek waar vorig jaar de pandemie in alle hevigheid toesloeg: in één maand tijd leidde hij 34 uitvaarten. En ja, hij was gevaccineerd en desondanks altijd uiterst voorzichtig in het afstand houden en in het nakomen van alle voorschriften. En toch …

Maar suggereert dit niet dat gevaccineerden altijd “veilig” zijn?

In Nederland woedt een felle discussie – in de politiek en in de media – over 3G (Gevaccineerd of Genezen of Getest) of 2G (Gevaccineerd of Genezen). Op het ogenblik wordt er overal bij binnenkomst gecontroleerd op 3G: daarop is de QR-code in onze telefoon gebaseerd. De regering zou graag overgaan op de 2G-norm, waarbij niet-gevaccineerden en niet-genezen burgers geen toegang meer hebben tot culturele of maatschappelijke faciliteiten waar een toegangscontrole plaatsvindt. De regering hoopt daarmee het aantal besmettingen terug te dringen en de gezondheidszorg hopelijk iets te ontlasten.

Diversiteit van belangen

Maar suggereert dit niet dat gevaccineerden altijd “veilig” zijn, veiliger dan mensen die zojuist negatief zijn getest? De pastoor uit Uden maakt duidelijk dat ook een gevaccineerde besmet en dus besmettelijk kan zijn. Dat is onder andere een reden voor de Christen Unie, deelnemer in het huidige demissionaire kabinet en het beoogde “nieuwe” kabinet, om liever uit te gaan van een verplichte test voor iedereen: gevaccineerd, genezen of geen van beide. Het zal voor het kabinet heel moeilijk zijn om in het parlement een meerderheid te vinden voor deze verscherping van het beleid. 

Dat is politiek, waar een diversiteit van belangen speelt. Maar hoe kom je zelf tot een goed oordeel, tot een goede afweging tussen 3G en 2G? In de NRC (voor onze Vlaamse lezers: een Nederlandse kwaliteitskrant) van 15 november stond een ingezonden stuk van een ethica uit de Radboud Universiteit, Fleur Jongepier, waarvan ik in het onderstaande dankbaar gebruik maak. 

Heeft 2G wel die positieve gevolgen?

De keuze voor 2G is goed te verdedigen. Op de capaciteit van ziekenhuizen en vooral IC-afdelingen wordt een buitensporig beroep gedaan door niet-gevaccineerden, vooral ook “antivaxers”, die om religieuze of ideologische redenen het vaccin weigeren. En dit dan ten koste van patiënten van wie de operatie of transplantatie keer op keer wordt uitgesteld, omdat er geen ruimte (meer) is op de IC. Dat mensen hiertegen in opstand komen en harde verwijten maken aan de anti-vaxers is heel begrijpelijk. Maar heeft 2G wel de positieve gevolgen, die ons worden gesuggereerd, zonder harde onderbouwing? 

De regering suggereert dat deze maatregel voor beperkte tijd is

De consequentie van 2G is in elk geval wel, dat de maatschappij in tweeën wordt gespleten. Aan de ene kant degenen die overal binnen mogen en aan de andere kant degenen die worden geweigerd. En hoe lang gaat dat dan duren? De regering suggereert dat deze maatregel voor beperkte tijd is. We horen ook dat het virus “altijd” onder ons zal blijven rondwaren, dus deze tweedeling ook? 

Nederland heeft een vaccinatiegraad van 85 procent en het is niet de verwachting dat de 2G-maatregel velen zal doen besluiten zich alsnog te laten inenten. Lijkt deze maatregel dan niet vooral op het straffen van de vaccin-weigeraars? En is dat terecht als je mensen de vrijheid geeft om zich al dan niet te laten vaccineren? 

De spanningen zullen toenemen

Inmiddels zie je, dat in ons land nu al de spanningen groeien tussen de twee bevolkingsgroepen; de invoering van 2G zal dit proces zeker versnellen en versterken.

We moeten verder terugkijken dan het moment waarop deze pandemie ons allen overviel

Ethisch gezien is het ook de vraag of hierdoor niet de menselijke grondrechten, zoals de lichamelijke onschendbaarheid, worden geschonden. Met dit argument wordt in Oostenrijk geprocedeerd tegen de invoering ervan. Ethisch gezien zul je andere factoren mee moeten afwegen dan het aantal besmettingen of het aantal ziekenhuisopnames. Wat betekent het voor de samenhang in onze maatschappij? En dan niet alleen op korte termijn, maar ook op de veel langere termijn. Kun je dan deze tweedeling in de maatschappij verantwoorden? En hoe weeg je deze consequenties af tegen de medische problemen op korte termijn? En was het allemaal te voorkomen geweest?

Fleur Jongepier besluit met: “We moeten verder terugkijken dan het moment waarop deze pandemie ons allen overviel en verder vooruitkijken, veel verder, dan het moment dat we ooit weer van de coronapas af zijn.”