webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
Google en Facebook laten ons alleen zien wat wij zelf willen zien. Heel handig, maar het beperkt ook ons blikveld, stelt Edwina Byrne.
Het internet zou onze geestelijke horizon oneindig verbreden, zo was de verwachting, en ons in aanraking brengen met uitdagende nieuwe ideeën. In werkelijkheid bevestigt het ons echter steeds meer in onze eigen vooroordelen.
Als je vandaag de dag een willekeurige zoekterm invoert in je webbrowser, zal je zoekmachine (Google voor veruit de meeste mensen) pagina’s tonen waarvan hij denkt dat jij er waarschijnlijk het meest in geïnteresseerd zal zijn, op basis van je persoonlijke surfgedrag. Dag in dag uit, met ieder moment dat we online zijn, schetsen de zoekmachines zo een meer gedetailleerd profiel van onze interesses, en vlakken de wereld voorbij die interesses uit.
Gepersonaliseerd zoeken betekent dat wanneer twee mensen dezelfde term bij Google invoeren, zij een totaal ander zoekresultaat kunnen krijgen. Het voordeel hiervan is dat de resultaten gerangschikt zijn naar een specifieke en contextuele relevantie en niet langer slechts bepaald worden door waar andere mensen op geklikt hebben. Waardoor bijvoorbeeld het intypen van de woorden “Ik wil…” niet meer automatisch wordt aangevuld tot “Ik wil mijn duimen aan mijn handen vastplakken om te zien hoe een dinosaurus zich voelt”.
De grote mogelijkheid die het internet bood om een veelheid van perspectieven te delen gaat verloren
Opzettelijke censuur is dit (meestal) niet. Je zoekresultaten worden gepersonaliseerd met de beste bedoelingen, om uit de stortvloed aan irrelevante informatie de pagina’s te vissen die voor jou het meest relevant zijn. En inderdaad, de resultaten die je zoekmachine presenteert zijn vooral afhankelijk van jouw voorkeuren: de pagina’s die je bezocht hebt, de zoektermen die je gebruikt, de links die je aangeklikt hebt. Al die informatie wordt door Google enthousiast bij elkaar gesprokkeld om je bij je volgende zoekopdracht nog passendere resultaten te kunnen voorschotelen.
Niet alleen je zoekopdrachten worden op die manier gefilterd. Ook op Facebook krijgen berichten van vrienden wier zienswijze je deelt voorrang boven de berichten waarin je geen interesse hebt. Voor mij heeft dat tot gevolg dat ik geen berichten meer zie van al te conservatieve of vrome vrienden, of van mensen die alleen maar over hun kinderen posten, omdat Facebook weet dat me dat niet interesseert.
De hardwerkende algoritmen van het internet proberen ons niet te beperken. Ze weerspiegelen slechts ons gedrag en onze voorkeuren, en moedigen bepaalde interesses aan. Het probleem is dat we hierdoor een steeds smaller aanbod aan zienswijzen gepresenteerd krijgen. De grote mogelijkheid die het internet bood om een veelheid van perspectieven te delen gaat zo verloren.
Ik heb door mijn eigen surfgedrag bijgedragen aan de staat van mijn nieuwsoverzicht op Facebook: door bepaalde groeperingen en journalisten te volgen en op hun links te klikken. Maar het is al erg genoeg dat ik meer tijd en aandacht besteed aan mijn werk dan aan familie en vrienden – ik heb Facebook niet nodig om dat voor mij te doen.
Als ik voortdurend bevestigd wordt in mijn eigen zienswijze verlies ik mijn sympathie voor andere zienswijzen
Als ik alleen maar informatie tot mij neem die overeenstemt met mijn visie, en jij met de jouwe, verliezen wij beiden de mogelijkheid om onze opvattingen te laten verbreden, uitdagen of veranderen. Erger nog, als ik voortdurend bevestigd wordt in mijn eigen zienswijze kan die ook extremer worden en verlies ik mijn sympathie voor andere zienswijzen.
Op dit moment is het effect van gepersonaliseerd zoeken nog niet zo dramatisch. Bovendien bieden zowel Google als Facebook de optie om personalisatie uit te schakelen. Maar met het geavanceerder worden van de algoritmen om informatie op maat te snijden, neemt ook het risico toe dat we opgesloten raken in onze eigen voorkeuren.
Een deskundige vertelde me onlangs over technologie die in de maak is om informatie direct op je netvlies te projecteren. Advertenties toegesneden op de locatie waar je je bevindt en je eigen koopgedrag worden dan zichtbaar gemaakt voor jou alleen en blijven onzichtbaar voor anderen, via het persoonlijke apparaatje waardoor jij de wereld bekijkt.
Hoeveel van onze zorg voor een gedeelde samenleving zullen we verliezen, wanneer we niet eens meer een zintuiglijke ervaring delen van de wereld om ons heen?
Eerder verschenen op Eureka Street. Vertaling & bewerking: Anton de Wit.
Edwina Byrne is een Australische schrijfster en communicatieprofessional. Zij werkt o.m. voor het tijdschrift Eureka Street van de jezuïeten in Australië.