“Al sta je hoog, heel hoog, klein voel je je. De diepte rillingwekkend diep.” Gezeten voor het kunstwerk ‘Large Mountain’ overdenkt Walter Fabri de betekenis van de berg.
In de aanloop naar de twee grote Europalia-tentoonstellingen over India, in het Paleis voor Schone Kunsten te Brussel, staat ‘Large Mountain’. Het is een monumentaal werk van de Indisch-Britse kunstenaar Anish Kapoor. ‘In de aanloop’ mag je bijna letterlijk nemen. De monumentale berg staat in de grote hal van het paleis, vóór je India Belichaamd betreedt. Het is een groep van een vijftal bergtoppen gemaakt uit opeengestapelde, uitgezaagde platen hout beschilderd met metaalverf. Elke nieuwe laag is steeds iets kleiner dan de onderliggende laag. De metaalverf samen met de verfijnde belichting suggereren: hardsteen, sneeuw en ijs.
Bergen gaan je letterlijk te boven, je bent niets tegenover hen
Neem de tijd en ga zitten op een afstand die de suggestie van hoogte respecteert en toch het mogelijk maakt om de nabijheid bij je in te laten werken. Beide aspecten moeten aanwezig zijn. Laat je oog dwalen over de flanken. Je wilt van laag naar hoog, nu eens via deze flank, dan weer via een ander. Tot je de top bereikt. Onheilspellend hoog, onherbergzaam is het daar. Wat nu? Een ongezien vergezicht zal je er hebben, maar waar nu heen? Al sta je hoog, heel hoog, klein voel je je. De diepte rillingwekkend diep. Hoog en laag, groot en klein in één punt verzameld, in één mens aanwezig.
De berg is sinds mensenheugenis niet alleen natuurfenomeen, sportuitdaging, het is beeld voor stabiliteit, vaste bodem, steen geworden vertrouwen. Een berg gaat je letterlijk te boven. Bergen overstijgen je. Je bent niets tegenover hen. De mens met zijn technisch kunnen kan er wel op grote hoogte overheen vliegen, maar op eigen voeten naar boven gaan, houdt hem wie hij is: mens.
Mozes mocht bij God op bezoek komen hoog op een berg gehuld in wolk. Ongenaakbaar hoog en alleen op invitatie. Huiveringwekkend en tegelijk vertrouwen gevend. Op de bergen van Kapoor zijn geen voorgetreden paden. De berg vraagt eerlijkheid. Hoog klimmen of op begaanbare hoogte blijven? De keuze is open.
Plots valt je oog op de basis van het werk. Zag je ooit Franse gotische kerken? Een bergbasis als de steunberen van een kathedraal.
Large Mountain nog gratis te bekijken tot 5 januari 2014.
Walter Fabri SJ is een Vlaamse jezuïet en geestelijk begeleider. Hij is redacteur van het tijdschrift Jezuïeten en stafmedewerker van de Oude Abdij in Drongen (B).