Guido was in Montpellier, waar de gele hesjes de straat op gingen. Maar waarom doen ze dat eigenlijk en wie zijn deze mensen? Hij ging op onderzoek uit.

Het was 1 mei. Een dag om te betogen, zo wil het de traditie. Dan kunnen de rode syndicaten nog eens laten horen waarvoor zij opkomen. Maar op die 1 mei, in die grote Franse stad, werd hun optocht aangevuld met vele gele hesjes. Ook zij kwamen op voor een goede zaak. En met veel overtuiging want zij lieten zich niet tegenhouden door een wolk van traangas. Maar wat was hun goede zaak? Een vraag die gesteld moest worden in Montpellier maar ook in vele andere Europese steden. Betogingen en protesten alom. Getuigen die van een politiek ongenoegen dat al lang sluimerde en dat nu pas op vele plaatsen naar boven komt?

Ja, dergelijke relschoppers zaten er zeker tussen

Ik hoorde sommige omstanders in Montpellier zeggen dat die gele betogers niet meer waren dan relschoppers die een voorwendsel zochten om rel te kunnen schoppen. Ja, dergelijke relschoppers zaten er zeker tussen. Ook dat behoort bij de Franse traditie. 

Het waarom van de gele hesjes

Maar er was meer aan de hand. Een concrete oorzaak van het ongenoegen van vele betogers zag ik tijdens de lange treinreis door het Franse binnenland. Door het raam van de TGV verschijnen en verdwijnen kleine dorpjes. Ze hebben nog hun oude kerktoren maar geen winkel meer, geen tankstation, geen café. Laat staan scholen en ziekenhuizen. 

Om iets mee te pikken van het comfort van het stedelijke leven moeten zij vele kilometers afleggen met hun wagen. Immers, over trein- en busvervoer beschikken zij evenmin. Ik kon het zelf ervaren: tussen Montpellier en Saint-Mathieu, een dorp vijftien kilometer naar het noorden, rijdt er ’s morgens een bus om de kinderen naar hun school te brengen en ’s avonds om ze thuis te brengen. Overdag verblijven die tussen de enorme bouwwerven van de bloeiende metropool die Montpellier is.

De metropolitanisering

Het protest van de gele hesjes begon toen de prijs van de brandstof voor de wagens van de plattelanders bruusk werd opgetrokken. Maar dat was slechts de aanleiding. De eigenlijke oorzaak is ‘de metropolitanisering’ van de samenleving, in Frankrijk en in veel andere landen. Die houdt in dat er steeds meer wordt geïnvesteerd in de grote metropolen en in verhouding steeds minder in de kleine dorpen. 

Wie zoekt naar een nieuwe vorm van armoede moet daar eens gaan kijken

Om het lapidair te zeggen: de grote steden zuigen de kleine dorpen leeg, op economisch maar ook op sociaal en cultureel gebied. Om in leven te blijven moet het platteland zich zo goed mogelijk verkopen aan vermogende stedelingen die er hun tweede verblijf neerzetten maar die er niet echt wonen. Dit verschijnsel herhaalt zich op vele plaatsen. In Spanje staan hele dorpen te koop voor een appel en een ei. Wie zoekt naar een nieuwe vorm van armoede moet daar eens gaan kijken. 

Het probleem van die nieuwe armoede is tragisch. Maar het protest van de nieuwe armen is dat ook. Het is gericht tegen ‘de politiek’ maar ‘de politiek’ is tegen de maatschappelijke evolutie van de metropolitanisering niet opgewassen. Die wordt aangedreven door de rationeel overwogen investeringen van de oppermachtige economische elite, met de medeplichtigheid van hun publiek. 

Een mogelijke oplossing

Een Franse confrater, zeer deskundig ter zake, stelde voor – tijdens een conferentie in Montpellier en uiteraard niet in Saint-Mathieu – om de lokale spoorwegen en hun kleine stationnetjes in ere te herstellen en om te vormen tot economische en dus ook tot sociale en culturele groeipolen. Dus naast een station ook een supermarkt in Saint-Mathieu, één of meerdere ondernemingen en al het verenigingsleven dat daarrond kan groeien. Dat zou alvast één remedie zijn tegen de verpaupering van het platteland. Maar wie durft de stroom van investeringen zo drastisch verleggen?

De bewoners van die bergdorpjes hebben hun have en goed op een vrachtwagen geladen

De politiek heeft in Frankrijk al ooit iets dergelijks geprobeerd. Ze heeft ooit beloofd de afgelegen bergdorpjes met een verharde weg te verbinden met de ‘bewoonde wereld’. Ze heeft dat ook gedaan. Met welk resultaat? De bewoners van die bergdorpjes hebben hun have en goed op een vrachtwagen geladen en zijn op die verharde weg naar de stad getrokken. Dat hebben mensen van ginder mij verteld en ik heb reden om ze te geloven. Er zijn nu eenmaal problemen waartegen geen politiek kruid gewassen is, ook al durft geen politicus dat hardop toe te geven. 

Laat die mensen maar protesteren. Dat brengt de oplossing van het probleem niet naderbij maar dat lucht op.

Afbeelding boven artikel door NightFlightToVenus