Er zijn van die films die je bijblijven en je weet niet goed waarom. Onlangs kreeg ik de kans om het juweeltje Manchester by the Sea (Kenneth Lonergan, 2016) opnieuw  te bekijken. Ik was opnieuw blij verrast met de gedurfd sobere en delicate manier van vertellen en met de muziek. Ik was het plot vergeten, maar toch herinnerde ik me hoe de film mij de eerste keer tot tranen toe bewogen heeft. En dat is me bijgebleven.

Gelukkig was ik het plot vergeten want het is toch heel bijzonder hoe dit verhaal zich stap voor stap ontvouwt (dat zal ik hier dus niet verklappen). De regisseur laat het verhaal ademen en dringt het niet op. Geleidelijk aan krijg je een vollediger beeld van (en begrip voor) het leven van Lee Chandler (Casey Affleck, wiens ingetogen acteerwerk terecht een Oscar verdiende). In het begin volgen wij traag het saaie dagelijkse leven van deze wat norse en in zichzelf teruggetrokken conciërge die niet al te vriendelijk omgaat met anderen.

De enorme last die hij op zijn schouders draagt, zie je niet

Pas later begrijp je waarom. De enorme last die hij op zijn schouders draagt, zie je niet en dus begrijp je zijn geprikkeldheid niet (zo is dat toch vaak met mensen). Stapsgewijs – door constant, perfect gedoseerd en op precieze momenten naar vroeger over te springen – komt er een puzzelstukje van zijn leven bij en begin je te begrijpen waarom hij zichzelf eigenlijk straft en kwelt, waarom hij zich eigenlijk afsluit voor nieuw leven, waarom hij ervoor gekozen heeft om geleefd te worden in plaats van te leven.

_{(tekst gaat door onder afbeelding)}

Vlucht

Er is een indrukwekkend scharniermoment (een van de meest beklijvende, must see-dialogen van de filmwereld) waar zijn ex-vrouw Randi (een schitterende vertolking van Michelle Williams) hem vergiffenis vraagt om wat zij allemaal naar zijn hoofd geslingerd heeft en hem opnieuw zegt hoeveel zij van hem houdt (eigenlijk geeft zij hem hier de mogelijkheid om opnieuw het roer in eigen handen te nemen en te léven), maar het lukt hem (nog) niet om de leegte in hem -die hij toegeeft- rustig onder ogen te zien: hij vlucht ervan. De confrontatie is gewoon te zwaar. Ergens las ik dat de regisseur de werkelijkheid niet rooskleuriger wil maken dan ze is: ook mensen die niet over spijt, schuld, verlies, pijn en rouw heen kunnen verdienen een film, vindt hij.

Er is voor een keer gelukkig geen Hollywood-happy end

Om verder te kunnen dient Lee zichzelf te vergeven. En dat kan niemand voor hem doen. Het grijze, stille en kille van het bij momenten toch wel mooie winterlandschap is als het ware een uitdrukking van Lee´s binnenkant. De moedig gekozen muziek opent hierbij een nieuwe, onzegbare en zelfs spirituele dimensie van troost, toekomst, hoop en vergeving. Die er niet komt, ook al hangt die in de lucht. Er is voor een keer gelukkig geen Hollywood-happy end. Dat is eerlijk en zeldzaam, want het is zo echt. Deze film gaat over mensen die proberen om te gaan met iets waar eigenlijk niet mee te leven valt. En dat mag gezien worden.