Hoe vertrouwde voorwerpen in een nieuwe omgeving een nieuw leven kunnen beginnen. Een anekdote uit een jezuïetenhuis.

Onlangs verhuisde een grote groep jezuïeten, religieuzen van andere orden en congregaties en enkele wereldheren naar een nieuw gebouwd appartementencomplex. In het oude huis, het Berchmanianum in Nijmegen, waar circa 90 jaren jezuïeten van verschillende generaties gewoond hadden, bevonden zich kunstwerken die door gewenning, maar ook door hun plaatsing niet veel aandacht meer trokken.

Sommigen vroegen waar die stukken vandaan kwamen – ze waren hen in het vorige huis nooit opgevallen

Een middeleeuws Frans crucifix, waarvan het corpus gemonteerd was op een kruis uit de vorige eeuw, hing in de zichtlijn aan het einde van een gang. De separatieruiten die op last van de brandweer waren aangebracht, hadden die zichtlijn doorbroken. In de kapel waren kruiswegstaties van Joep Nicolas gemonteerd die oorspronkelijk in de kapel van het Ignatiuscollege een prominente plaats hadden, maar nu lang niet meer zo sprekend waren. En onze ‘echte’ Van de Velde, Christus voorstellend die in de Hof van Ghetsemane door een engel wordt getroost, hing in een donkere kapel waar het schilderij eigenlijk weinig tot zijn recht kwam.

Verbazingwekkend

We wilden in het nieuwe huis iets terug laten komen van de vertrouwde elementen. Gelukkig ontstond het idee om het crucifix te ontdoen van het later aangebrachte kruis en alleen het corpus te plaatsen. In de nieuwe kapel zouden de kruiswegstaties visueel de hoofdrol krijgen. En een vergaderkamer leek de laatste redding voor onze Van de Velde.

Setting

Het effect was verbazingwekkend. Alle vertrouwde voorwerpen begonnen een nieuw leven, en ieder die ze zag was ervan onder de indruk. Sommigen vroegen waar die stukken vandaan gekomen waren – ze waren hen in het vorige huis nooit opgevallen! In een nieuwe setting kunnen kunstvoorwerpen blijkbaar als nieuw ervaren worden.

In ons ouderlijk huis gebeurde dat met regelmaat: alles werd verplaatst en verhangen en het was alsof je in een nieuw huis woonde. Er zijn er die dat verafschuwen, maar hen blijft onthouden wat er kan gebeuren als je oude dingen een nieuw leven probeert te geven.