Een overweldigend rood vlak, dat is het schilderij ‘Eve’ van Barnett Newman. Dit kunstwerk, hoe minimalistisch ook, vertelt hele verhalen, zo ontdekte Walter Fabri SJ.

In de Tate Gallery in Londen, hangt een groot (2,30m bij 1,70m) rood schilderij: Eve. Het is van de Amerikaanse schilder Barnett Newman (1905-1970). Het grote rode vlak intrigeert. Ik ging ervoor op de houten museumvloer zitten. De eerste ogenblikken schrikt dat grote rode vlak je af. Zo monochroom, zo rood, geen afwisseling. “Wat kan ik daar nu mee?”, denk je. Je ogen bestrijken het hele veld van boven tot onder, van links naar rechts, alle hoeken.

Rood, dat is bloed, dat is strijd, dat is liefde, gevaar ook, dat is ‘des duivels’, dringt het door. Het verwijst ook naar vuur, naar vurigheid en ‘Geest’. Allerhande beelden uit verleden en heden komen bij je op. Rode mantels, gewaden, uniformen, oorlogen; verkeerstekens, waarschuwingsborden, harten bij Valentijn. Verboden, aantrekkingskracht. Verharde haat, vurige liefde.

Mijn strijdveld aan de muur

Strijdperk van het leven van de wereld, van mijn leven, hangt hier tegen de muur. Mijn strijdveld ook binnen de kaders van een schilderij. In kleur uitgedrukte menigvuldigheid van betekenissen. Reductie tot één kleur.

Sta ik hier alleen, vroeg ik me af? Ben ik de enige die hiermee te maken heeft? Zit ik gevangen binnen het kader van deze rode vlek?

Iemand, staat aan mijn zijde, evenwel zonder het veld te betreden

Plots werd mijn aandacht getrokken door een paarse lijn die de rechter zijkant tekende. Deze paarse lijn begrenst het strijdvlak, maakt er deel van uit en ook weer niet. Staat aan de zijlijn, letterlijk. Ik ben dus blijkbaar niet alleen. Iemand, staat aan mijn zijde, evenwel zonder het veld te betreden. Stond er vanaf het begin als een aandachtig nabije. Hoe stormachtig het veld ook lijkt, de aanwezigheid van dit paars was niet te ontkennen. Het was, is moedgevend. Ik ben niet alleen. Ik sta er niet alleen voor. Iemand is me nabij.

Wie is, wie zijn het? Huisgenoten, getrouwen, passanten? Levenslang aanwezigen, vluchtige voorbijgangers? Is het wie ik God noemen mag? Is zijn naam niet: “Ik zal er zijn”?