webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
webmagazine van de jezuïeten over geloof, spiritualiteit en samenleving
Jan Peters SJ is voorzitter van Pax Christi Nederland en penningmeester van Pax Christi International. De vredesbeweging bestaat 75 jaar. Maar de feeststemming komt nog niet echt op gang.
75 Jaar geleden werd Pax Christi Nederland opgericht, in het voetspoor van het in Frankrijk nog vóór het einde van de oorlog geboren initiatief. Het was op 5 mei, een bewust gekozen dag, want één van de belangrijkste uitdrukkingen van de nieuw gegroeide hoop in die dagen was: “Nooit meer oorlog”. De christelijk geïnspireerde inzet was: verzoening van de vroegere vijanden, als een garantie van blijvende vrede.
75 jaar: een reden voor een groot feest. Of toch misschien niet? Met weer een bloedige oorlog op ons eigen continent en een wereld waar op zoveel plekken wordt gevochten. Zoveel mensen die de dreiging voelen van een uitgebreidere oorlog, angst voor het gebruik van atoomwapens.
Nu lijkt de wapenindustrie zelfs een vorm van ethisch beleggen
In Duitsland heeft Pax Christi jarenlang al met kracht gedemonstreerd en geageerd tegen de Duitse wapenindustrie. De wapenindustrie als intrinsiek immoreel. Maar na de inval in Oekraïne lijkt investeren in de wapenindustrie zelfs een vorm van ethisch beleggen. Die omzwaai is voor veel Pax Christi leden niet meer bij te houden.,
“Nooit meer oorlog”, wie durft het nog te roepen, te fluisteren zelfs? Ook in onze eigen landen worden de defensiebudgetten snel opgehoogd, opeens is de NATO-norm geen punt van discussie meer. De uitbreiding van de NATO met nieuwe leden wordt alom toegejuicht.
Hoe reageert in deze nieuwe context de beweging die zich wil inzetten voor de “vrede van Christus”?
De mondiale Pax Christi beweging heeft één jaar na de inval een sterke verklaring uitgegeven over de oorlog in Oekraïne, met een verwerping van de agressie, een oproep tot snelle onderhandelingen die het zelfbeschikkingsrecht van Oekraïne moeten garanderen en een vredesplan waarin de veiligheid van alle landen in de regio voorop staat.
Waarom alleen deze agressie veroordelen?
Ik stond volledig achter deze verklaring, zoals veel collega’s uit Europa. Maar daarna kwamen er reacties binnen, van Pax Christi-leden uit andere delen van de wereld.
“Waarom alleen deze agressie veroordelen? Kijk eens wat verder dan Europa. Kijk eens wat elders in de wereld gebeurt. En vergeet vooral niet dat ook westerse landen zich in recente jaren onbestraft schuldig hebben gemaakt aan agressie. En die NATO, door jullie gezien als de uiteindelijke garantie voor vrede, is dat niet eerder een machtsblok dat zijn invloed wil uitbreiden?
Nog lastiger wordt het als de verwijten ook uit de westerse wereld, met name ook uit de Verenigde Staten komen. Pax Christi-leden daar wijzen op de agressie van hun eigen regering, onbestraft. Of op acties die de spanningen in de wereld eerder verhogen.
Al die reacties liggen op mijn bureau, samen met de uitnodiging om feest te vieren vanwege het 75-jarig bestaan. Het is allemaal niet zo helder, niet zo eenduidig als we vroeger hadden gehoopt. “De kernwapens de wereld uit, om te beginnen uit Nederland!” Wie de leeftijd heeft weet het nog, massale demonstraties, hoopvol over ons eigen inzet.
De Nakba van de Palestijnen ‘viert’ deze maand ook haar 75-jarig bestaan,
Of meer recent de Nobelprijs voor de vrede, ook voor onze inzet tegen het bezit van kernwapens, breed gesteund in de Verenigde Naties, maar niet door de bezitters van deze wapenarsenalen.
Feest?
De Nakba van de Palestijnen ‘viert’ deze maand ook haar 75-jarig bestaan, 75 jaar onderdrukking van het ene volk door een ander. Wie trekt zich echt het lot van de Palestijnen aan? Natuurlijk, Pax Christi geeft een verklaring van solidariteit uit, maar beseft dat die op het veld weinig zoden aan de dijk zal zetten. Niemand wil er zijn vingers aan branden.
De onderdrukking van het Palestijnse volk duurt precies even lang als het bestaan van Pax Christi Nederland. Een reden om feest te vieren?
Foto:Pax Christi voettocht uit 1969, door Rob Mieremet/Natioanaal Archief.
