Waarom stilstaan in een haastige tijd? Bart van Emmerik over het nut van plekken van bezinning, zoals de oecumenische Hooge Berkt Gemeenschap, partner van het Amsterdamse Ignatiushuis.

In Bergeijk, op de grens tussen Vlaanderen en Nederland werd een oude boerderij gerenoveerd. De boerderij is eigendom van de Hooge Berkt Gemeenschap, een oecumenische gemeenschap met ruim honderd leden. Ze beschrijven zichzelf als “een groep mensen, in grote verscheidenheid, die proberen om in het leven van alledag, met hart en handen, christelijke idealen te realiseren. Een beweeglijk verband van mensen met verschillende achtergrond, met respect voor ieders eigenheid en het streven naar een hartelijke kerk in een bewoonbare wereld.”

Groeikracht

Vanaf het begin, bijna vijftig jaar geleden, zijn er steeds Nederlandse jezuïeten betrokken geweest bij deze gemeenschap. Afgelopen jaar kreeg deze samenwerking een nieuwe vorm door een gezamenlijke inzet voor de renovatie en het toekomstig gebruik van deze boerderij. Hier zijn ruimtes gerealiseerd voor mensen die retraite komen doen, een initiatief in samenwerking met het Amsterdamse centrum voor ignatiaanse spiritualiteit, het Ignatiushuis.

De gemeenschap geeft mensen een dak boven het hoofd en grond onder de voeten

Tijdens de verbouwing kreeg ik als directeur van het Ignatiushuis geregeld foto’s van de voortgang. In een mum van tijd zag ik het rieten dak groeien. Die groeikracht verraadt iets van het werk dat er in is gestoken. Maar ook over een innerlijke kwaliteit van deze gemeenschap. De Hooge Berkt Gemeenschap heeft het vermogen om mensen een dak boven het hoofd te geven, grond onder de voeten. Dat vermogen om velen materieel en geestelijk te verwelkomen en mogelijkheid te bieden tot bezinning is een belangrijke pijler van een geloofsgemeenschap.

Zinvolle bedding

Heeft bezinning zin? Die vraag werd onlangs gesteld bij een klein symposium ter gelegenheid van de inzegening van de nieuwe retraiteruimtes. Een grote vraag… Heeft kijken naar kunst zin? Heeft liefhebben zin? Ik zou zelf niet zonder bezinning kunnen, ook al vind ik het niet altijd makkelijk om daar tijd voor te vinden. Ik durf te beweren dat er in onze tijd zeker behoefte aan bezinning is, misschien zelfs meer dan ooit. Is de inmiddels traditionele Maand van de Spiritualiteit geen indicatie van een verlangen naar stilstaan bij het diepere?

In onze tijd van veel moeten kiezen, met een veelheid aan impulsen, worden we voornamelijk naar buiten getrokken. Met een groeiend gevoel van versnippering. De uitdaging is om vanuit de christelijke traditie zinvolle vormen van bezinning aan te bieden die aan kunnen sluiten bij zinzoekers van deze tijd. Die christelijke bezinning kan dan zinvol zijn, als een zoeken naar verbinding tussen ieders kleine verhaal en het Grote Verhaal. Bezinning als een zoeken naar een zinvolle bedding voor alles wat ik doe en beleef.

Gods fluisteren

Heeft bezinning zin? Gelovig gesproken wordt de zin van bezinning niet alleen bepaald door onszelf, mensen die al dan niet bezinning zoeken. Bezinning situeert zich in een relatie, die niet begint bij onszelf. “God, die door onze drukte heen fluistert”, zoals een Nederlandse jezuïet het eens uitdrukte. Onze bezinning is een opmerken van Gods fluisteren en zijn zoeken naar ons.

Plekken die rust en bezinning bieden blijven nodig

In die traditie gaf de provinciaal overste van de jezuïeten, pater Johan Verschueren, aan de staf van het Ignatiushuis de opdracht: “Zet de spiritualiteit midden in het leven van mensen.” Ontwikkel een aanbod van ignatiaanse spiritualiteit dat zinzoekers kan inspireren in leven en in werken.

Gezonde balans

We doen dat op vele manieren, ook heel intensief via het internet, waar we veel mensen bereiken. Maar plekken en gemeenschappen als de Hooge Berkt blijven nodig. Die de rust van bezinning bieden, waar je even afstand kunt nemen van het gewone patroon van leven en werken, om je daarna op een diepere manier daarmee te kunnen verbinden. Daarom vinden wij het partnerschap tussen Hooge Berkt en Ignatiushuis belangrijk om een gezonde balans te vinden tussen lokaal en bovenlokaal.

Overigens betekent dat niet dat de Hooge Berkt exclusief ignatiaans zou moeten worden. In deze geloofsgemeenschap kan de christelijke spiritualiteit verschillende accenten hebben. Dat maakt de Hooge Berkt Gemeenschap ook aantrekkelijk en verwelkomend voor anderen. Houden zo!

Meer informatie: www.hoogeberkt.nl.