Jezuïet Peter van Gool introduceert de spirituele footprint. Daarin gaat het om de waarde die je toevoegt aan de schepping, niet om hoe je belast. En het fijne eraan: hoe groter de footprint, hoe beter.

Waar zag ik laatst dat affiche “40 dagen zonder alcohol!”? Het had duidelijk te maken met een gezamenlijk initiatief van mensen die proberen anders met drank om te gaan. Daarvoor maken ze gebruik van de vastentraditie binnen de kerk. Ik kan me voorstellen dat het inderdaad steun geeft, het kader gebruiken van een dergelijk jaarlijks gebeuren wanneer je van een verslaving als drankzucht of roken af wilt komen.

Het blijf gericht op het eigen welzijn

Zo’n initiatief sluit aan bij de christelijke traditie waarin veertig dagen lang mensen gedisciplineerder leven. Daardoor werken ze eigenlijk ook aan hun lichamelijke gezondheid. Mensen die een anti-alcoholkuur achter de rug hebben, vertellen dat ze meer energie hebben, zich innerlijk vrijer voelen, er beter van geworden zijn.

Zij die veertig dagen lang geen alcohol drinken of niet roken, doen in feite boete voor een foute levensstijl en nemen zich voor hun nieuwe levensstijl later vol te houden. Of ze daarmee tevens de diepere spirituele waarde van de vastentijd hebben ervaren is lang niet zeker. Het blijft allemaal erg gericht op het eigen welzijn.

Daardoor heeft hun motivatie een hoger spiritueel gehalte

Dat ligt anders voor mensen die de klimaatcrisis ernstig nemen en aan een soortgelijk experiment meedoen, door bijvoorbeeld veertig dagen geen vlees te eten of de fiets en de trein te nemen in plaats van de auto. Zij maken zich niet zozeer zorgen over hun eigen gezondheid maar over die van Moeder Aarde. Zij willen hun ecologische footprint verkleinen. Hun motivatie heeft meer te maken met de levenskansen van hun kleinkinderen dan met de zorg voor hun eigen gezondheid. Hun drijfveren worden niet gevoed door hun ego, maar bepaald door een groot sociaal probleem. Daardoor heeft hun motivatie een hoger spiritueel gehalte, of ze dat nu bewust zo zien of niet.

Spirituele footprint laat je omgeving tot recht komen

Bestaat er ook zo iets als een spirituele footprint? Zou een dergelijk begrip waardevol kunnen zijn voor degenen die de jaarlijkse vasten ernstig nemen? Bij de ecologische footprint gaat het om de omvang van de schade waarmee je Moeder Aarde door jouw levensstijl belast. Wetenschappelijk is die grootte kwantitatief precies vast te stellen. Aan een spirituele footprint zal geen wetenschappelijk onderzoek zich wagen: spiritualiteit kan niet kwantitatief worden gemeten. En bij spiritualiteit gaat het om het tegenovergestelde van belasten. Je spirituele footprint treedt in werking wanneer je middels je aanwezigheid je omgeving meer tot haar recht laat komen.

Zelf zie ik mij met God de Schepper over de aarde wandelen. Waar onze voetstappen de grond raken, ontspruiten achter ons allerlei vormen van leven, bloemen, geuren en vogelgekwetter. De voetstappen van de Schepper werken natuurlijk veel rijker door dan de mijne. Maar toch: in zijn spirituele footprint heeft iedere mens deel aan de scheppingskracht van de Eeuwige.

Niet alleen de zenleraar geeft dat advies

Concreet betekent dat: met zoveel aandacht en liefde aanwezig zijn in je omgeving en tussen de mensen die je daar ontmoet, dat zij alleen al door jouw manier van zijn meer worden zoals hun Schepper ze bedoeld heeft. Elke stap die je zet, elke handeling, elke ontmoeting met aandacht verrichten, dat is niet alleen een advies dat zenleraren geven, het is een spirituele stijl van leven die in alle wereldgodsdiensten wordt ingeoefend en aanbevolen.

Een dergelijke levenshouding betekent delen in de scheppingskracht en de levensvreugde van je Schepper

In dankbaarheid je verheugen om wat op je weg komt, er laten zijn wat is, waardering uitstralen. Een dergelijke levenshouding betekent delen in de scheppingskracht en de levensvreugde van je Schepper. Alleen al daardoor wordt je leven vruchtbaar en maak je de diepste betekenis van je bestaan op aarde waar.

Door een dergelijke bewuste levensstijl word je niet alleen zelf een gelukkiger mens, maar werk je in feite aan het bestaan en de groei van al wat je aanraakt. Het is de stijl van leven die Jezus aanraadt in zijn Bergrede. Zijn belofte, dat het Rijk Gods komende is, zou je kunnen vertalen als een uitnodiging om je spirituele footprint meer en meer te vergroten. Ook buiten de vastentijd.

[Wil je verhalen als deze niet missen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief]