Moet er iets veranderen aan de positie van de vrouw in de kerk? Ignis onderzoekt die vraag in een serie. Christine Van Gerven vindt van wel, schrijft ze namens de Vlaamse groep Vrouwen-in-zicht. “Het is Godgeklaagd dat vrouwen niet volop kunnen deelnemen in hun eigen Kerk.” 

Wie zijn we?

Naar aanleiding van de open brief ‘De stille omkeer voor vrouwen in de Kerk’ (De Standaard april 2021) door Anne Vandenhoeck en Annemie Dillen ontstond Vrouwen-in-zicht. Het is een kleine, diverse groep van Kerkbetrokken vrouwen die elkaar gevonden hebben in hun zorg (en ook verontwaardiging) om de (nog steeds te kleine) rol van vrouwen in de Kerk. Een kerngroep van twaalf tot vijftien vrouwen ziet elkaar regelmatig fysiek en online. Daaromheen is een grotere groep supporters.

Waar staan we voor?

VIZ ijvert voor gelijkberechtiging van vrouwen in de Kerk en voor volledige participatie op elk niveau. Concreet houdt dat bijvoorbeeld in dat we willen dat vrouwen diaken, priester en op termijn ook bisschop en paus kunnen worden. Dat ze aanwezigheid én stemrecht hebben op de synodes. Dat ze de homilie kunnen doen in de plaatselijke kerk als men daar voor gekwalificeerd is en ook eindverantwoordelijkheid mogen dragen voor een parochie of een pastorale eenheid. Ook willen we dat ziekenhuispastores het sacrament van de zieken kunnen toedienen bij patiënten waar ze een hele weg mee hebben afgelegd.

We willen dat vrouwen erkenning krijgen en gezien worden

Kortom, we willen dat vrouwen erkenning krijgen en gezien worden, én we willen hen ook samenbrengen zodat ze elkaar kunnen ondersteunen. Op een verbindende manier, liefst in dialoog met alle vrouwen en mannen die betrokken partij zijn, liefst zo duidelijk mogelijk, en als het even kan met humor en een knipoog.

Wat hebben we daar al voor gedaan?

De afgelopen drie jaren hebben we een aantal (bescheiden) acties op touw gezet.

• We riepen de de Juniaprijs in het leven: elke lente reiken we de prijs uit, vernoemd naar de vermoedelijk vrouwelijke apostel Junia die Paulus noemt in de Romeinenbrief. De prijs wordt uitgereikt aan een vrouw die zich verdienstelijk maakt in de kerk. En passant vestigen we de aandacht op de grote bijdrage van vrouwen in de Vlaamse kerk. In de afgelopen editie (mei 2025) lauwerden we de mannen die daarin onze bondgenoten zijn, en praatten professor Bieringer en professor Torfs ons bij over respectievelijk de theologische en kerkrechterlijke mogelijke evoluties. Phyllis Zagano, experte in vrouwelijk diaconaat, stak ons tegelijk vanuit de VS een online hart onder de riem om toch maar rustig verder te ijveren en niet op te geven.
• We maakten een alternatieve foto over leiderschap naar aanleiding van de foto van de bisschoppen voor hun ad limina bezoek aan Rome (in de foto bij dit artikel zijn deze twee gecombineerd) die we ‘Een kans voor meer balans’ noemden.
• Er was de symbolische ‘witte sjaal-actie ‘ naar aanleiding van het bezoek van paus Franciscus aan België vorig jaar. ‘Laat met een witte sjaal zien dat je gelijkberechtiging vraagt voor vrouwen in de kerk’. We vroegen de deelnemers aan de actie ook om recht te staan in de viering met de paus op de Heizel telkens als er een vrouw aan de microfoon kwam. Hier en daar zag je vrouwen met witte sjaals opstaan, ze werden gefotografeerd en het beeld circuleerde op sociale media. Opstaan, gezien worden en een plek krijgen: een Bijbels beeld. Overal waar Jezus komt, staan mensen op. De lamme, de blinde, maar ook de bloedvloeiende vrouw, het dochtertje van Jairus, allemaal mogen ze hun rechtmatige plaats in de wereld weer innemen. De actie had een beperkte weerklank – het is een groot stadion-, maar hopelijk zette de vraag alleen al om deel te nemen mensen aan het denken.

Wat staat er op onze to do lijst?

Er is nog natuurlijk nog veel werk aan de winkel.

• Zo zouden we graag in de liturgie meer Bijbelse vrouwen beluisteren: Maria Magdalena, Esther, Ruth, Naomi, Hanna, vroedvrouwen, onvruchtbare vrouwen, slavinnen: massa’s vrouwen die ons veel te leren hebben over geloof en draagkracht maar wiens verhalen we missen in de zondagse liturgie. Bovendien zouden we het taalgebruik in diezelfde liturgie graag inclusiever willen.
• Verder willen we in het kerkelijk recht bekijken of alle mogelijkheden voor vrouwen benut worden. Daartoe gaf professor Torfs reeds een eerste voorzet tijdens de uitreiking van de Juniaprijs.
• En het zou goed zijn om verder na te denken over vrouwelijk en kerkelijk leiderschap, want het lijkt ons niet opportuun om te streven naar vrouwelijk priesterschap maar niet ondertussen ook na te denken over hoe dat priesterschap best ingevuld wordt, voor de vrouwelijke en mannelijke priesters van morgen.
• Tenslotte willen we ook graag, als het even kan, samenwerken met religieuzen en buitenlandse vrouwenbewegingen in de kerk. Sinds kort hebben we contact met een groep Nederlandse vrouwen die onze bekommernissen delen. Het is een warm contact dus we zijn benieuwd naar verdere samenwerking.

Plannen genoeg! Met kleine stapjes proberen we ons een weg te banen. We beraden ons nog over de resultaten van de afgelopen synode. De controverse rond studiegroep 5 (die de positie van de vrouw bespreekt red.) maakt duidelijk dat de hiërarchische Kerk erg worstelt met de vrouwen in de Kerk. Zo lang zij worstelt en de deur dicht houdt, moeten wij ook het gevecht aangaan. Want het is Godgeklaagd dat vrouwen niet volop kunnen deelnemen in hun eigen Kerk, hun roeping niet kunnen volgen en niet al hun talenten kunnen inzetten. Het is doodjammer dat geëngageerde vrouwen vertrekken omdat ze niet voor vol worden aangezien. Het is ook een verlies voor de Kerk zelf. Jezus zelf vond vrouwen niet te min. Nu de Kerk nog.

Meer informatie is te vinden op de website van Vrouwen-in-zicht. Wil je je aansluiten? Stuur dan een email naar vrouweninzicht@gmail.com.

Wilt u reageren op deze serie of zelf een bijdrage schrijven? Neem contact op met de redactie via redactie@igniswebmagazine.nl