Wat is een plekje waar je makkelijker tot stilte komt? In deze zomerserie beschrijven redactieleden een plek die bijzonder voor hen is. In deze aflevering: Michael Merrigan over de verschillende soorten stilte in Taizé, Frankrijk. Met als persoonlijk hoogtepunt: het Romaanse kerkje in het dorp.

Sinds ik als jongere, vlak voor mijn laatste jaar middelbare school, voor het eerst in Taizé kwam, heeft deze plek een bijzondere betekenis voor mij. De kloostergemeenschap op een heuvel in Bourgondië is een plaats waar het christendom in de eerste plaats gastvrije stilte betekent. Gebed en reflectie. Gemeenschap en samen zoeken. Elk jaar blijven tienduizenden jongeren en volwassenen enkele dagen tot een week, en soms zelfs wat langer. In de zomer verblijven de meesten in een eigen tentje rond de gebouwen van de kloostergemeenschap. Uitwisseling en eenvoud staan er centraal.

De nacht in Taizé

Taizé kan, zeker in de zomer, ook massaal, levendig en uitbundig zijn. Maar in het hart ervan heerst toch de stilte. Die stilte is er de hele dag door te vinden, maar telkens als ik er ben, is de nacht mijn favoriete deel van de dag.

Na het avondgebed verzamelen eerst nog mensen bij Oyak, een klein winkeltje met enkele zitbanken en tafeltjes errond. Groepjes vormen zich rond jongeren met gitaren. Er wordt gezongen en gedanst. Een glaasje wijn gedronken.

In het hart van Taizé heerst toch de stilte

Wanneer Oyak sluit en de meesten gaan slapen, daalt een rust neer over het tentenkamp. Maar niet overal. De grote kerk van de Verzoening – gebouwd door een Duitse vredesorganisatie na de Tweede Wereldoorlog – blijft open. Tientallen, soms honderden mensen verzamelen er. Doorheen de nacht wordt stil gezongen. Sommigen bidden. Anderen lezen een boek.  Schrijven met tussenpozen iets neer. Enkelen vallen even in slaap; neurieën daarna weer zachtjes mee.

Romaanse kerkje

Nog stiller is het echter enkele minuten verderop, in het kleine romaanse kerkje van het dorp. Een kerkje uit de twaalfde eeuw – voor het eerst vermeld in 1156 – gewijd aan Maria Magdalena: Église Sainte-Marie-Madeleine. In dit kerkje begon frère Roger, de stichter van Taizé, midden de vorige eeuw met een handvol medebroeders. Bij het binnengaan wandel je, links van de ingang, langs zijn graf.

De stilte in het kerkje is, midden in de nacht, oorverdovend

Wanneer de deur achter je dichtslaat, vallen de soberheid en eenvoud op. Een kaarsje brandt naast een icoon. Af en toe komt er iemand binnen. Zit een paar minuten stilletjes op een bankje, of knielt vooraan op het tapijt. Vaak zit je er helemaal alleen.

De stilte in het kerkje is, midden in de nacht, oorverdovend.

Soorten stilte

In Taizé zijn er verschillende soorten stilte. De stilte tussen vierduizend mensen in de Kerk van de Verzoening. De stilte van het ruisen van de bomen terwijl je met een boek in het gras ligt in de stiltetuin. De stilte terwijl je zingt.

Ik vraag me af waarom ik alles de rest van het jaar precies toch moeilijker maak

Maar de stilte in het romaanse kerkje is de meest overweldigende. Daar, om half twee ’s nachts, zou ik bijna denken dat dit gebouw eeuwen geleden alleen voor mij gebouwd werd. Alsof de wereld, even, op zijn plaats valt. Ik vraag me af waarom ik alles de rest van het jaar precies toch moeilijker maak. Moeilijker dan dit.

In de verte klinken voetstappen. En sterven langzaam weer weg. Het is tijd om terug naar de tent te gaan. Morgenavond kom ik weer. Even gedag zeggen.