Wat is een plek waar je makkelijker tot stilte komt? In deze zomerserie beschrijven redactieleden een plek waar voor hen de stilte dichtbij kwam. In deze aflevering: Leo de Weerdt sj over de kluis van Vrijhern, een verborgen plek stilte en eenvoud.

Verscholen tussen de glooiende heuvels van Haspengouw, in het Limburgse Hoeselt, ontdekte ik een plek waar de tijd lijkt stil te staan: de Kluis van Vrijhern. Een oude kluizenaarswoning, omgeven door bossen en boomgaarden, waar rust en stilte tastbaar worden. Alles ademt er eenvoud: een kapelletje, een bescheiden kluis en de natuur die rustig zijn gang gaat.

De eerste keer dat ik er kwam, was ik al bij de eerste stappen op het kronkelende pad iets kwijt: het lawaai van de stad, de drukte van alledag. Wat overbleef was stilte. De kluis en het kleine kapelletje riepen een sfeer op die moeilijk in woorden te vatten is. Sober, ingetogen, maar vol betekenis. Ik stak een kaars aan en bleef even zitten, luisterend naar niets anders dan de stilte. Het was alsof de plek mij uitnodigde om los te laten wat onbelangrijk is en terug te keren naar wat echt telt.

Gebed en afzondering

De geschiedenis van deze plek gaat terug tot de 17de eeuw, toen heremieten hier woonden en een leven leidden dat helemaal in het teken stond van gebed en afzondering. Terwijl ik er rondliep, probeerde ik me voor te stellen hoe een kluizenaar hier de dag begon, omringd door het gezang van vogels en het ruisen van de bomen. Die eenvoud sprak me aan, misschien omdat ze zo zeldzaam geworden is in onze wereld.

Ik merk hoe zelden ik die stilte nog echt toelaat

Wat mij telkens opnieuw raakt, is hoe deze plek mij stil maakt. Niet alleen de stilte om mij heen, maar vooral die in mijzelf. Ik merk hoe zelden ik die stilte nog echt toelaat. Onze wereld lijkt haast bang te zijn voor afzondering. We zijn druk met wat buiten ons gebeurt, met het sociale, het aardse. En toch — als ik daar zit, bij de kluis of gewoon onderweg op een van de paadjes — voel ik hoe broodnodig die stilte is. Niet om weg te vluchten, maar om opnieuw te horen wat in mij leeft.

Ik denk vaak dat we het samenleven zo belangrijk vinden dat we soms vergeten wat er aan voorafgaat. Hoe kun je echt naar een ander luisteren, hoe kun je de ander ontvangen, als je nooit bij jezelf stilstaat? Die openheid naar anderen, die kunst van samenleven, begint bij de ervaring van een zekere eenzaamheid, een bewuste afzondering. Je hoeft daarvoor geen kluizenaar te worden. Soms volstaat het om een wandeling te maken, een moment alleen te zijn in een stille kamer, of gewoon even je telefoon uit te zetten en te luisteren naar wat er binnenin beweegt.

Ik herinner me hoe eens een vlinder een tijdje met mij mee fladderde, en hoe zelfs dat kleine gezelschap een vorm van stilte was

De omgeving van de Kluis van Vrijhern helpt daarbij. Wandelpaden slingeren tussen oude boomgaarden, langs eiken en beuken. In de lente ruik ik er de bloesems, in de herfst het natte blad en de aarde. Ik herinner me hoe eens een vlinder een tijdje met mij mee fladderde, en hoe zelfs dat kleine gezelschap een vorm van stilte was. Niets moest, alles mocht er gewoon zijn.

De Kluis zelf bezoeken?
De Kluis van Vrijhern ligt op wandelafstand van het gehucht Vrijhern in België. Parkeren kan in de buurt. Ideaal voor wie rust zoekt, alleen of met gezelschap. Of je nu de stilte opzoekt in de natuur, of haar thuis een plek probeert te geven: deze plek herinnert mij eraan hoe waardevol dat kan zijn.

Foto: Eebie, Creative commons