Met De Damiaanhoeve levert Chris De Stoop opnieuw een indrukwekkend boek af. Het verenigt literaire journalistiek en persoonlijk engagement in een indringende vertelling — een genre dat journalistieke precisie verbindt met literaire verteltechnieken zoals spanningsopbouw, sfeerschepping en psychologische diepgang.

De Amerikaanse auteur Truman Capote wordt vaak gezien als een van de grondleggers van dit genre, met zijn baanbrekende In Cold Blood (1966), waarin hij een waargebeurde moordzaak reconstrueerde met de intensiteit van een roman. Zoals Capote de lezer binnenleidde in de complexe wereld van dader én slachtoffer, zo slaagt ook De Stoop erin om waargebeurde verhalen te transformeren tot gelaagde, meeslepende vertellingen.

De brand

Het verhaal van De Damiaanhoeve vertrekt van een drama op het Vlaamse platteland: op 28 augustus 2018 brandt een hoeve af, een vrouw laat daarbij het leven, en onverwacht verschuift de verdenking richting Bert, de echtgenoot. Maar wat volgt is geen klassieke reconstructie van een misdrijf, eerder een fijnzinnige inkijk in de leefwereld van iemand die van de ene dag op de andere het mikpunt wordt van publieke en juridische verdachtmaking. De Stoop schetst Bert niet eenduidig als slachtoffer of dader, maar als een mens — geknakt, verbijsterd, maar ook strijdend voor zijn waardigheid.

Wat dit boek bijzonder maakt, is dat de auteur zelf niet aan de zijlijn blijft staan. Hij raakt gaandeweg persoonlijk betrokken bij het verhaal van Bert, de man die na de fatale hoevebrand plots wordt verdacht van moord op zijn vrouw. De auteur worstelt openlijk met twijfel en onzekerheid: hoe ver reikt de waarheid? Hoeveel ruimte is er voor twijfel binnen een samenleving die snakt naar duidelijkheid, naar daders en slachtoffers? Het is een eerlijk en indrukwekkende zoektocht, waarin hij ook zijn eigen positie als schrijver en waarnemer bevraagt.

Kantelpunt

Een kantelpunt in deze innerlijke worsteling wordt de confrontatie met de film Anatomy of a Fall (2023) van de Franse regisseur Justine Triet, winnaar van de Gouden Palm in Cannes. In deze intelligente rechtbankthriller wordt een vrouw beschuldigd van de dood van haar man, en draait alles om ambiguïteit: wat is waarheid, wat projectie, en wie heeft het recht om te oordelen? De film stelt dezelfde vragen als De Stoop: hoe snel wordt twijfel verdacht, en wat doet het met een mens als die in een publieke storm belandt?

Bovendien is de Damiaanhoeve niet louter decor voor een moordzaak, maar een levend symbool van een verdwijnende wereld: ze staat voor generaties van boerenleven, voor een verbondenheid met het land en een manier van bestaan die steeds meer onder druk staat. De Stoop toont hoe economische belangen — zoals de grindontginning aan de oevers van de Maas — het landschap en de levens van de bewoners overhoop halen, vaak zonder mededogen.

Respect

Wat dit boek zo bijzonder maakt, is de sobere, bijna ingetogen vertelstijl. De taal is helder en trefzeker, soms poëtisch, maar nooit op effectbejag gericht. Zoals ook in zijn vorige romans — Het boek Daniël, over het tragische lot van zijn oom, en Hemelrijk, over de nasleep van corona in woonzorgcentra — voel je hier het diepe respect van de auteur voor de mensen over wie hij schrijft.

De Damiaanhoeve is meer dan een reconstructie of analyse. Het is bovenal een eerbetoon aan wie in de samenleving stand probeert te houden, ook wanneer alles lijkt weg te vallen.

De Damiaanhoeve, Chris De Stoop, uitgeverij De Bezige Bij, 2025