Vereenzaming neemt in onze maatschappij volgens Paul de Blot epidemische vormen aan. Hij ziet een oplossing die eenvoudig maar o zo moeilijk is.

Na de Tweede Wereldoorlog groeide in ons land een sterke saamhorigheid om Nederland weer op te bouwen. Dankzij een gezamenlijke inspanning werd Nederland één van de rijkste en welvarendste landen van Europa. Helaas nam met de groei van onze welvaart ook de vereenzaming toe, zowel bij ouderen als bij jongeren.

Er is veel aandacht voor zelfdoding onder jongeren, maar toch blijft die verontrustend hoog. Het gevoel van de zinloosheid van het bestaan groeit. In de zorg is een tekort aan deskundige en geïnspireerde hulpverleners ontstaan. Er is steeds minder tijd voor persoonlijke aandacht, iets wat van groot belang is vanwege het therapeutische effect ervan.

Een schraal pamflet

Toen ik tien jaar geleden aan staar werd geopereerd, kreeg ik van tevoren een gesprek met een assistent. Die legde mij de gang van zaken uit en mij gerust. Vorige week begeleidde ik een oude vrouw naar het ziekenhuis voor een staaroperatie. Ze werd onderzocht en kreeg na een korte uitleg een pamflet, waarin ze alles over de staaroperatie kon lezen; van de verschillende vormen van mogelijke operaties tot de hoeveelheid aan soorten lenzen. Er is een lens die door de verzekering wordt gedekt, een lens die je deels zelf moet betalen en een lens die helemaal voor eigen rekening komt.

Er is steeds minder tijd voor persoonlijke aandacht, iets wat van groot belang is vanwege het therapeutische effect ervan.

De vrouw begreep er niets van en raakte helemaal in de war. Ze vroeg zich af welke operatie en welke lens ze moest kiezen. Er was geen duidelijke uitleg die haar geruststelde. De medische kennis en technologie groeit snel, maar vragen meestal ook meer tijd. Dat gaat ten koste van het persoonlijk contact met de patiënt. Die krijgt vaak alleen het resultaat van het onderzoek te horen.

Weinig tijd voor elkaar

Deze verdamping van het persoonlijk contact, bedreigt heel ons leven. In de zorg, en in de dienstverlening. Bij de Belastingdienst wordt bijvoorbeeld alles schriftelijk of digitaal uitgelegd en afgehandeld. Dat is goedkoper en kost minder tijd en menskracht, maar dit economische voordeel is wel een verarming op menselijk niveau.

De mensen hebben te weinig tijd voor elkaar. Ouders brengen weinig tijd samen en met de kinderen door, waardoor de onderlinge samenhang afneemt en een echtscheiding op de loer ligt. Ook in de jeugdzorg praten verschillende instanties veel over de kinderen en maar weinig vertrouwelijk met de kinderen.

Epidemische vereenzaming

Ondanks de economische groei dreigt een verzwakking van ons maatschappelijk leven. De relatiecultuur – en daarmee ook onze volksgezondheid – raakt verziekt. De vereenzaming neemt epidemisch toe en daardoor onze groeiende behoefte aan zorg die onbetaalbaar wordt.

Ouders brengen weinig tijd samen en met de kinderen door, waardoor de onderlinge samenhang afneemt en een echtscheiding op de loer ligt.

De vraag is wie dit kan veranderen. De overheid kan zeker sturend optreden, maar zonder bewustwording van de mensen zal er niet veel veranderen. Er is een cultuuromslag nodig waar ieder van ons medeverantwoordelijk voor is. Een cultuuromslag die vraag om meer tijd voor het gezinsleven, meer tijd om ons werk goed te doen en meer tijd voor elkaar.

Deze bijdrage verscheen eerder op www.pauldeblot.nl.