‘Uit God geboren’ is de titel van de digitale adventsretraite 2017, van ignatiaansbidden. Wat betekent dat eigenlijk? Een interview met Ben Frie SJ, die de retraite schreef.

Wat heeft u in de retraite willen benadrukken?

‘God ervaren, ontdekken en beleven. Ik heb geprobeerd de menswording van God voor een breed publiek toegankelijk te maken. Voor iedereen die niet per se vertrouwd is met de ervaring van het goddelijke. Te midden van alle kerstdrukte gaan we terug naar de bron.’

Neemt u ons eens mee op die reis.

‘Dat begint met stil worden. In het geraas van onze volle agenda’s en de dwangmatigheden van sociale media, reik ik een paar mogelijkheden aan om stil te worden. En, als het stil wordt, hoe je los kunt komen van de confrontatie met het lawaai dat je in jezelf aantreft. Daar nemen we een week de tijd voor, want zonder stilte kun je niet luisteren.’

En dan start het avontuur?

‘De tweede week heeft als thema: beweging. Als je het kerstverhaal leest, zie je dat alles steeds in beweging is. Mensen staan op, worden wakker, bezoeken familie, gaan op reis. Permanent bewegen en weggejaagd worden. Dat zie je later ook in het leven van Jezus, die is alsmaar in beweging. Durf jij de beweging aan die God op gang brengt wanneer je begint met hem te zoeken? Want God ontmoeten en rustig blijven wie je bent, dat is een tegenspraak. Als God zich toont, gebeurt er iets met je. Hij haalt je weg uit de vertrouwende dingen. Ik krijg er het beeld bij van het stilstaande vennetje in een bos waarin ik een keer ben weggezakt. De stank ervan was gigantisch. God maakt wat vastzit, stilstaat, verstrikt is geraak los. Zodat je kunt herzien en herleven.

Is dat niet spannend?

‘Wij hoeven voor God niet bang te zijn. Hij gaat misschien roeren in ons leven, dingen in beweging zetten, maar alleen opdat wij groeien. Dat moet je wel willen. Maar als je zegt: God ik wil naar u luisteren, dan moet hij ook iets kunnen zeggen.’

Waar gaat de derde week van de retraite over?

‘Oneindigheid voelen. Dat gaat over spiritualiteit, over innerlijkheid, over geestelijke leven. Met teksten, gebedssuggesties en citaten probeer ik iets aan te reiken waardoor je gaat voelen dat het leven dieper, groter en ruimer is dan je misschien gewend bent. Wij dragen een geheim in ons en geven daar te weinig aandacht aan. Dat geheim kun je ontdekken en tevoorschijn laten komen. Niet in eerste instantie om aan dat geheim te werken, maar door mijn mond te houden en te horen en te zien dat het in mij gebeurt. Dat er een relatie is met de Eeuwige, de Ene. Daardoor kun je geraakt worden, op een dieper niveau dan bijvoorbeeld een schilderij je kan raken. Een ontmoeting met een geheel eigen innerlijkheid die zo geaard is dat je voelt: dit gaat over God.’

Niet in eerste instantie om aan dat geheim te werken, maar door mijn mond te houden en te horen en te zien dat het in mij gebeurt.

‘Daar raak je aan de kern van kerst. Want die ongrijpbare God komt ons zo nabij. De boze, vechtende, jaloerse goden die we kennen uit de geschiedenis, worden een God die menselijk nabij is. En dat met zo’n kracht en schoonheid dat het je hele leven optilt. Zoals in Maria’s magnificat.’

Is dat ‘uit God geboren’ worden?

‘Kijk naar het verhaal van Abraham en zijn stokoude vrouw Sarah. Waar jij denkt dat leven niet meer mogelijk is, daar laat God zien dat hij leven kan geven. Daar kijken we in de vierde week naar. Nikodemus vraagt: Kan een mens opnieuw geboren worden? Jezus neemt de man niet kwalijk dat hij hem niet begrijpt. Maar uit water en geest kun je opnieuw geboren worden. Wie zich met dat geheim inlaat kan boven zijn mens-zijn uitgetild worden. Doorheen droevenis naar vreugde, grootsheid en schoonheid gaan. Niet omdat jij dat zelf allemaal organiseert, maar van Godswege. Wij scheppen onszelf niet. Deemoedig en eenvoudig laat Maria toe dat het in haar gebeurt, Jozef legt zich neer bij de situatie, de herders snappen er niets van en toch gaan ze mee in het verhaal. Zo kan God in ons geboren worden.’

Vieren we met Kerst de geboorte van Jezus, 2000 jaar geleden, of zijn geboorte nu, in ons?

‘Het is niet zo dat wij de verjaardag van Jezus gaan vieren. Zijn geboorte is een actuele gebeurtenis. Het heil herhaalt zich. Jezus wordt in ons geboren: van bedroefd worden wij opgewekt, van duister gaan wij naar licht, van dood naar leven. Die geboorte kunnen wij beleven door ons met het Kerstverhaal in te laten. Wij zijn die herders en die wijzen. En gaan Maria en Jozef op stap, ga met ze mee. Wees onderdeel van hun reis. En kijk dan: wat gebeurt er met mij?’

Schrijf je hier in voor de digitale adventsretraite van de jezuïeten: www.ignatiaansbidden.org