Ben Frie herleest, met een vernieuwde Bijbelvertaling in de hand, urgente en actuele woorden uit het boek Wijsheid. 

De wereldsituatie confronteert ons met een algemeen gevoelde onmacht. Klimaat, geweld, agressie, ongelijkheid, financiële zorgen, onrechtvaardigheid, ziekte. Goed blijven geloven in die wereld vraagt wijsheid, en zowaar kan het Bijbelse boek Wijsheid ook vandaag nog helpen om met diep inzicht te kijken naar onze wederwaardigheden en ze krachtig het hoofd te bieden. 

Gelovigen krijgen met zo’n boek een enorme steun

Het verschijnen van de NBV21 (inclusief deuterocanonieke boeken) daagt dan nog eens extra uit om vertrouwde stukken eens opnieuw te lezen om dan vast te stellen hoe sterk teksten kunnen zijn en blijven. Gelovigen krijgen met zo’n boek een enorme steun als zij een weg zoeken in een moeilijke wereld.

Enkele citaten uit het eerste hoofdstuk: Koester zuivere gedachten over de Heer en zoek Hem met een eerlijk geweten. De wijsheid is een geest die mensen liefheeft. Als Gods heilige geest onderwijst ze mensen. Alles ter wereld dient om het leven in stand te houden – gerechtigheid maakt onsterfelijk. Hoed u dus voortaan voor zinloos geklaag, houd u ver van lasterpraat. 

Alsof koning Salomo nu leeft

Koning Salomo wordt geprezen omdat hij, als hij koning moet zijn van Israël, niets anders vraagt dan wijsheid. Als hij die beschrijft lijkt het alsof hij in onze tijd leeft. Het is een pagina’s lange, maar boeiende beschrijving van de werking van wijsheid. ‘De betovering van het slechte verduistert het goede en de draaikolk van de begeerte trekt de onbevangen rede naar de diepte’ (Wijsheid 4: 12). Goddelozen worden beschreven met de uitwerking van hun kwade gedachten en gedrag. ‘Welk voordeel heeft onze hoogmoed ons gebracht? Het is allemaal als een schaduw voorbijgegaan, zoals een pijl die op het doelwit wordt afgeschoten: de doorsneden lucht herstelt zich dadelijk en vertoont geen spoor meer van het schot’ (5: 8, 9, 12).

Salomo besluit ‘haar in huis te nemen’

De tekst schetst hoe de jonge koning smeekt om inzicht en de geest van wijsheid ontvangt. ‘Ik beminde haar meer dan gezondheid en schoonheid, ik verkoos haar boven het licht, want ze schitterde zonder ophouden’ (7: 7, 10). ‘Zij heeft een geest die verstandig en heilig is, uniek, veelzijdig, verfijnd, beweeglijk, helder, rein, betrouwbaar, onkwetsbaar, goedwillend, scherpzinnig, onstuitbaar, weldadig, menslievend, standvastig, onwrikbaar, onbezorgd, almachtig, alles overziend en alle geesten doordringend, hoe verstandig, zuiver of verfijnd ze ook zijn’ (7: 22-23). 

Onderricht voor het goede leven

Salomo besluit ‘haar in huis te nemen’ (8: 9), want de omgang met haar kent geen bittere momenten, leven met haar geen verdriet, maar louter vrolijkheid en vreugde.’ (8: 16). De vertrouwdheid met haar doet Salomo beseffen dat wijsheid alleen veroverd kan worden als God haar schenkt.

De wijsheid van de geborgenheid in God

Het besef en de erkenning van die afhankelijkheid maakt het mogelijk dat Gods wijsheid aan het werk kan gaan bij de mensen. Zij krijgen onderricht voor het goede leven – en de wijsheid redt hen. Salomo illustreert dat met de heilsgeschiedenis van Israël door de woestijn heen naar het beloofde land. Het boek Wijsheid sluit met dit besef: ‘In alles, Heer, hebt U uw volk groot gemaakt en verheerlijkt. U bent het niet vergeten en hebt het altijd en overal terzijde gestaan’ (19: 22).

Ook zij vragen om wijsheid

Ik verbaas mij vaak als ik getuige ben van de wijze waarop gelovige jonge mensen zich voorbereiden op hun huwelijk. Ze tonen moed en kiezen ervoor om de schepping, Gods werk, voort te zetten. Zij handelen dan als Salomo en vragen om wijsheid. Zij kunnen wijs in het leven staan omdat zij weten dat God hen altijd en overal terzijde staat. De komst van hun kinderen die zij telkens opnieuw ervaren als een godswonder geven hen – ongeschoold als ze misschien zijn in het ouderschap – de wijsheid van de geborgenheid in God. Dat zij blijven geloven in het leven getuigt dan van wijsheid, gevraagd en ontvangen.

Afbeelding: Koning Salomo, glas-in-loodraam door Henry Holiday.