Nog even en Jos Moons mag zich laten noemen: eerwaarde weledelzeergeleerde pater. Titulatuur die smaakt naar genoegdoening. Toch?

Vanuit het oogpunt van de titulatuur sta ik op het punt om een grote stap voorwaarts te maken. Tot nog toe ben ik maar een eenvoudige doctorandus, en formeel dus weledelgeleerde. Maar met rasse schreden nadert het moment dat m’n proefschrift af is. Dan zal ik niet alleen de titel doctor mogen voeren, maar hoor ik aangesproken te worden als weledelzeergeleerd. Ik overweeg overigens om voor m’n ouders en vrienden een uitzondering te maken.

De nieuwe titel smaakt ietwat naar genoegdoening. Met mijn overgang van het bisdom naar de jezuïeten maakte ik een paar jaar geleden een gevoelige stap achterwaarts. Was ik tot dan toe pastor en dus weleerwaarde heer – met uitzicht op zeereerwaarde als ik eindverantwoordelijke zou worden – als pater degradeerde ik tot eerwaarde. Maar binnenkort wordt het opgelopen verlies rijkelijk vergoed. Dan zal het zijn: eerwaarde weledelzeergeleerde pater Moons. Zeg het maar eens zonder halverwege adem te halen.

Een irritante waarschuwing tegen titulatuur

Het enige dat de vreugde een beetje tempert is het evangelie. Elk jaar komt de hinderlijke tekst wel een keer langs waarin Jezus zijn leerlingen waarschuwt tegen titulatuur – ‘laat je geen vader noemen’ – en hij klaagt over de gelovige leiders van die tijd vanwege hun opzichtige uitdossing, ‘om bij de mensen op te vallen’. Zelfprofilering op deze wijze is not done; het is precies het omgekeerde van waar Jezus voor staat: dienstbaarheid.

Maar binnenkort wordt het opgelopen verlies rijkelijk vergoed. Dan zal het zijn: eerwaarde weledelzeergeleerde pater Moons.

Maar gelukkig is er de kerkelijke traditie en regelgeving. Zijn er geen voorschriften dat de bisschop met ‘excellentie’ moet worden aangesproken, de kardinaal met ‘eminentie’, en de paus met ‘heilige vader’? Doen we dat niet al eeuwen? De katholieke kerk is behoudend ingesteld, en dat is hier duidelijk in mijn voordeel.

Ik weet niet of ik zin heb de paus als voorbeeld te nemen

Of is het tijd voor verandering – voor de kerk, voor mijzelf? Moeten we terugkeren naar het evangelie? Naar Christus en zijn ideaal van eenvoudige dienstbaarheid? Het is tijd om de on-gelovige wereldse opsmuk af te schaffen en op die manier meer geloof-waardig te leven… Is het tijd voor dit soort verandering?

Paus Franciscus lijkt er in ieder geval gevoelig voor. Vertrouweling Antonio Spadaro SJ vertelde onlangs aan een Vlaamse medebroeder dat de paus hem steeds ‘heilige zoon’ noemde, en dat hij zich daarover verwonderde. Was de paus onder de indruk van zijn heiligheid? Of had het te maken met z’n misschien wel te formele benadering van de paus, door Spadaro ‘heilige vader’ genoemd? Toen hij nonchalant ‘heilige’ wegliet en ‘vader’ probeerde, werd hij prompt ‘zoon’ genoemd.

Misschien moet ik er ook maar vanaf zien, van die titulaire stap voorwaarts. Ik heb nog een paar maanden om te wennen…